articles
بخش مطالب و مقالات علمی و آموزشی
free articles
هوش
محتویات
هوشبهر[ویرایش]
نوشتار اصلی: ضریب هوشی
در سنجش‌های سنتی تر تیزهوشی، افرادی که میزان ضریب هوشی (هوشبهر - IQ) آنها از حد مشخصی بیشتر باشد تیزهوش نامیده می‌شوند. این حد مشخص در نمونه گیری‌های مختلف، با توجه به نوع آزمون و جامعهٔ آماری که ضریب هوشی به صورت نسبی نسبت به آن سنجیده میشود متفاوت است. اما باز هم به صورت معمول می‌توان ۱۳۰ را عددی دانست که در بیشتر آزمون‌ها مرز تیزهوشی فرض میشود و به افرادی که ضریب هوشی بیش از این مقدار را داشته باشند تیزهوش گفته میشود.
در سنجش‌های سنتی تر تیزهوشی، افرادی که میزان ضریب هوشی (هوشبهر - IQ) آنها از حد مشخصی بیشتر باشد تیزهوش نامیده می‌شوند. این حد مشخص در نمونه گیری‌های مختلف، با توجه به نوع آزمون و جامعهٔ آماری که ضریب هوشی به صورت نسبی نسبت به آن سنجیده میشود متفاوت است. اما باز هم به صورت معمول می‌توان ۱۳۰ را عددی دانست که در بیشتر آزمون‌ها مرز تیزهوشی فرض میشود و به افرادی که ضریب هوشی بیش از این مقدار را داشته باشند تیزهوش گفته میشود.
هوش هیجانی[ویرایش]
نوشتار اصلی: هوش هیجانی
هوش هیجانی (یا هوش احساسی یا هوش عاطفی که با حروف اختصاری EQ نشان داده میشود[۲]) بخش مهمی از «هوش» است که شامل توانایی شناخت، درک و تنظیم هیجان‌ها (احساسات) و استفاده از آنها در زندگی است.[۳] اصطلاح هوش اولین بار در سال ۱۹۹۰ روانشناسی بنام سالوی برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد، همدردی با احساسات دیگران و توانایی اداره مطلوب خلق و خو به کاربرد. هوش هیجانی از چهار مهارت اصلی تشکیل میشود:۱- خودآگاهی: توانایی شناسایی دقیق هیجان‌های خود و آگاهی از آنها به هنگام تولید. خودآگاهی، کنترل تمایلات خود درنحوه واکنش به اوضاع و افراد مختلف را نیز شامل میشود. فردی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار است، نسبت به احساسات خود، آگاهی بی واسطه و بدون وقفه دارد.۲- خود مدیریتی: یعنی اینکه بتوانید واکنش‌های هیجانی خود را در مقابل همه مردم و شرایط مختلف کنترل کنید. ۳- آگاهی اجتماعی: توانایی در تشخیص دقیق هیجانات دیگران و درک اینکه دقیقاً چه اتفاقی در حال روی دادن است. این موضوع اغلب به این معناست که طرز تفکر و احساسات دیگران را درک می‌کنید، حتی زمانی که خودتان همان احساسات یا تفکرات راندارید و این همان همدلی است. ۴- مدیریت رابطه: توانایی در به کارگیری ((آگاهی از هیجانات دیگران)) به منظور موفقیت درکنترل و مدیریت تعامل‌ها، همچنین این توانایی، ارتباط واضح با شرایط و کنترل موثر تعارض‌های دشوار را شامل میشود.
هوش هیجانی (یا هوش احساسی یا هوش عاطفی که با حروف اختصاری EQ نشان داده میشود[۲]) بخش مهمی از «هوش» است که شامل توانایی شناخت، درک و تنظیم هیجان‌ها (احساسات) و استفاده از آنها در زندگی است.[۳] اصطلاح هوش اولین بار در سال ۱۹۹۰ روانشناسی بنام سالوی برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد، همدردی با احساسات دیگران و توانایی اداره مطلوب خلق و خو به کاربرد. هوش هیجانی از چهار مهارت اصلی تشکیل میشود:۱- خودآگاهی: توانایی شناسایی دقیق هیجان‌های خود و آگاهی از آنها به هنگام تولید. خودآگاهی، کنترل تمایلات خود درنحوه واکنش به اوضاع و افراد مختلف را نیز شامل میشود. فردی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار است، نسبت به احساسات خود، آگاهی بی واسطه و بدون وقفه دارد.۲- خود مدیریتی: یعنی اینکه بتوانید واکنش‌های هیجانی خود را در مقابل همه مردم و شرایط مختلف کنترل کنید. ۳- آگاهی اجتماعی: توانایی در تشخیص دقیق هیجانات دیگران و درک اینکه دقیقاً چه اتفاقی در حال روی دادن است. این موضوع اغلب به این معناست که طرز تفکر و احساسات دیگران را درک می‌کنید، حتی زمانی که خودتان همان احساسات یا تفکرات راندارید و این همان همدلی است. ۴- مدیریت رابطه: توانایی در به کارگیری ((آگاهی از هیجانات دیگران)) به منظور موفقیت درکنترل و مدیریت تعامل‌ها، همچنین این توانایی، ارتباط واضح با شرایط و کنترل موثر تعارض‌های دشوار را شامل میشود.
تیزهوشی[ویرایش]
«تیزهوشی» مجموعه‌ای است از استعدادها، ویژگی‌های شخصیتی، و الگوهای رفتاری. تیزهوشی به معنای وسیع آن ویژگی برجسته‌ای است که ورای مفهوم صرف هوشبهر (IQ) قرار دارد. آزمون‌هایی برای سنجش میزان تیزهوشی ساخته شده‌اند که تنها بخشی از مفهوم تیزهوشی را می‌سنجند، تشخیص، روان‌سنجی و ساختار تیزهوشی محل بحث و اختلاف نظر است و حوزه‌ای در حال پیشرفت است.[۴]
«تیزهوشی» مجموعه‌ای است از استعدادها، ویژگی‌های شخصیتی، و الگوهای رفتاری. تیزهوشی به معنای وسیع آن ویژگی برجسته‌ای است که ورای مفهوم صرف هوشبهر (IQ) قرار دارد. آزمون‌هایی برای سنجش میزان تیزهوشی ساخته شده‌اند که تنها بخشی از مفهوم تیزهوشی را می‌سنجند، تشخیص، روان‌سنجی و ساختار تیزهوشی محل بحث و اختلاف نظر است و حوزه‌ای در حال پیشرفت است.[۴]
تیزهوشی پنهان[ویرایش]
تیزهوشی پنهان (نهفته) برای گروه بزرگی از افراد به کار می‌رود: تیزهوشان ناتوان از یادگیری، تیزهوشان معلول، تیزهوشان در معرض خطر، تیزهوشان متفاوت از نظر فرهنگی یا نژادی، تیزهوشان کم آموز و زنان تیزهوش.
گروهی از اینان در شرایط نامساعد محیطی، طبقه اقتصادی - اجتماعی پایین، اقلیت نژادی و قومی قرار دارند یا زبان رسمی زبان دوم آنهاست. دانش‌آموزان دختر نیز در این گروه جای می‌گیرند.
گروه دوم با معیارهای تشخیص سنتی مدارس غیرپیشرفته تلقی می‌شوند مانند دانش‌آموزانی که در زمینه‌های متفاوت خلاقیت و هوش‌های گوناگون برجسته‌اند مانند هنرهای تجسمی و نمایشی، رفتار روانی - اجتماعی رهبری، توانایی‌های حرکتی.
گروه سوم دانش‌آموزان کم آموز تحصیلی، معلولان حرکتی، ناتوانان در یادگیری و افراد دچار مشکلات عاطفی را شامل میشود[۵]
تیزهوشی پنهان (نهفته) برای گروه بزرگی از افراد به کار می‌رود: تیزهوشان ناتوان از یادگیری، تیزهوشان معلول، تیزهوشان در معرض خطر، تیزهوشان متفاوت از نظر فرهنگی یا نژادی، تیزهوشان کم آموز و زنان تیزهوش.
گروهی از اینان در شرایط نامساعد محیطی، طبقه اقتصادی - اجتماعی پایین، اقلیت نژادی و قومی قرار دارند یا زبان رسمی زبان دوم آنهاست. دانش‌آموزان دختر نیز در این گروه جای می‌گیرند.
گروه دوم با معیارهای تشخیص سنتی مدارس غیرپیشرفته تلقی می‌شوند مانند دانش‌آموزانی که در زمینه‌های متفاوت خلاقیت و هوش‌های گوناگون برجسته‌اند مانند هنرهای تجسمی و نمایشی، رفتار روانی - اجتماعی رهبری، توانایی‌های حرکتی.
گروه سوم دانش‌آموزان کم آموز تحصیلی، معلولان حرکتی، ناتوانان در یادگیری و افراد دچار مشکلات عاطفی را شامل میشود[۵]
دام هوش[ویرایش]
بسیاری از مردم که خود را بسیار باهوش می‌دانند، الزاماً متفکران خوبی نیستند. آنان در «دام هوش» گرفتارند. این دام جنبه‌های بسیاری دارد، که در اینجا فقط به دو مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
شخص بسیار باهوش می‌تواند دربارهٔ موضوعی عقیده‌ای را بپذیرد و از هوش خود جهت دفاع از این عقیده استفاده کند. این شخص هر چه باهوش‌تر باشد بهتر می‌تواند از عقیده‌اش دفاع کند. هر چه دفاع از عقیده بهتر باشد، شخص نیاز کمتری به انتخاب‌های دیگر پیدا میکند، یا به حرف دیگری گوش می‌دهد. اگر شما خود را محق بدانید، چرا باید این کار را بکنید؟ در نتیجه، بسیاری از ذهن‌های بسیار باهوش در دام فکرهای ضعیف می‌افتند؛ زیرا قادرند از این فکرها دفاع کنند.
جنبه دوم دام هوش، آن است که شخص با این اندیشه بزرگ میشود که خود را از اطرافیانش باهوش‌تر می‌داند (شاید هم این تصور درست باشد)، می‌خواهد بیشترین سود ممکن را از هوش خود ببرد. سریعترین و مطمئن‌ترین راه برای سود بردن از هوش «اثبات اشتباه دیگران» است. یک چنین سیاستی فوراً نتیجه می‌دهد و برتری شما را محرز می‌سازد. سازنده بودن، پاداش کمتری دارد؛ زیرا ممکن است سال‌ها کار لازم باشد تا مؤثر بودن عقیده‌ای آشکار گردد. بنابراین، بدیهی است انتقادی و مخرب بودن، کاربرد بسیار خوشایندتری برای افراد باهوش است.[۶]
بسیاری از مردم که خود را بسیار باهوش می‌دانند، الزاماً متفکران خوبی نیستند. آنان در «دام هوش» گرفتارند. این دام جنبه‌های بسیاری دارد، که در اینجا فقط به دو مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
شخص بسیار باهوش می‌تواند دربارهٔ موضوعی عقیده‌ای را بپذیرد و از هوش خود جهت دفاع از این عقیده استفاده کند. این شخص هر چه باهوش‌تر باشد بهتر می‌تواند از عقیده‌اش دفاع کند. هر چه دفاع از عقیده بهتر باشد، شخص نیاز کمتری به انتخاب‌های دیگر پیدا میکند، یا به حرف دیگری گوش می‌دهد. اگر شما خود را محق بدانید، چرا باید این کار را بکنید؟ در نتیجه، بسیاری از ذهن‌های بسیار باهوش در دام فکرهای ضعیف می‌افتند؛ زیرا قادرند از این فکرها دفاع کنند.
جنبه دوم دام هوش، آن است که شخص با این اندیشه بزرگ میشود که خود را از اطرافیانش باهوش‌تر می‌داند (شاید هم این تصور درست باشد)، می‌خواهد بیشترین سود ممکن را از هوش خود ببرد. سریعترین و مطمئن‌ترین راه برای سود بردن از هوش «اثبات اشتباه دیگران» است. یک چنین سیاستی فوراً نتیجه می‌دهد و برتری شما را محرز می‌سازد. سازنده بودن، پاداش کمتری دارد؛ زیرا ممکن است سال‌ها کار لازم باشد تا مؤثر بودن عقیده‌ای آشکار گردد. بنابراین، بدیهی است انتقادی و مخرب بودن، کاربرد بسیار خوشایندتری برای افراد باهوش است.[۶]
انتقادها به مفهوم هوش[ویرایش]
غالباً معیارهای معینی نظیرِ توانایی حلِ مساله، استدلال، قدرتِ حافظه و مانند آن را تعیین کنندهٔ هوش در هر فرهنگی می‌دانند. دانشمندانی نظیر بری (۱۹۷۴) شدیداً ًبا این عقیده مخالف اند. آنها طرفدارِ نسبی‌گرایی فرهنگی ست. از این دیدگاه، مفهوم هوش از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. برای مثال استرنبرگ (Sternberg)(۱۹۷۴) نشان داد که مهارت‌های هماهنگی در جوامعِ بدوی ونانویسا برای زندگی این جوامع بسیار ضروری به شمار می‌آیند و به عنوانِ معیاری برای سنجشِ میزان هوش افراد بکارمی رود. (مثلاً ً آن دسته از مهارت‌های حرکتی که برای تیراندازی با تیر و کمان لازم است). با این حال این مهارت‌ها برای اکثر مردمِ جوامع با سواد و پیشرفته تر هیچ رابطه‌ای با هوش ندارند. در فرهنگ‌های غربی، هوش را اغلب تواناییِ فرد در حلِ مسائلِ دشوار و تفکرِ خلاق می‌دانند. در حالی که در بسیاری از فرهنگ‌های غیر غربی هوش تا حد زیادی تحتِ شرایطِ اجتماعی بررسی میشود. در این گونه فرهنگ‌ها میزانِ نقش پذیری فرد در مسئولیت‌های اجتماعی، همکاری با دیگران ومهارت در ایجاد روابطِ بینِ فردی به عنوانِ معیاری برای سنجشِ هوش در نظر گرفته می‌شوند.[۷]
غالباً معیارهای معینی نظیرِ توانایی حلِ مساله، استدلال، قدرتِ حافظه و مانند آن را تعیین کنندهٔ هوش در هر فرهنگی می‌دانند. دانشمندانی نظیر بری (۱۹۷۴) شدیداً ًبا این عقیده مخالف اند. آنها طرفدارِ نسبی‌گرایی فرهنگی ست. از این دیدگاه، مفهوم هوش از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. برای مثال استرنبرگ (Sternberg)(۱۹۷۴) نشان داد که مهارت‌های هماهنگی در جوامعِ بدوی ونانویسا برای زندگی این جوامع بسیار ضروری به شمار می‌آیند و به عنوانِ معیاری برای سنجشِ میزان هوش افراد بکارمی رود. (مثلاً ً آن دسته از مهارت‌های حرکتی که برای تیراندازی با تیر و کمان لازم است). با این حال این مهارت‌ها برای اکثر مردمِ جوامع با سواد و پیشرفته تر هیچ رابطه‌ای با هوش ندارند. در فرهنگ‌های غربی، هوش را اغلب تواناییِ فرد در حلِ مسائلِ دشوار و تفکرِ خلاق می‌دانند. در حالی که در بسیاری از فرهنگ‌های غیر غربی هوش تا حد زیادی تحتِ شرایطِ اجتماعی بررسی میشود. در این گونه فرهنگ‌ها میزانِ نقش پذیری فرد در مسئولیت‌های اجتماعی، همکاری با دیگران ومهارت در ایجاد روابطِ بینِ فردی به عنوانِ معیاری برای سنجشِ هوش در نظر گرفته می‌شوند.[۷]
هوش و یادگیری زبان دوم[ویرایش]
هوش به طور سنتی از نظر توانایی‌های زبانی و منطقی-ریاضی تعریف شده است. تصور ما از IQ (بهرة هوشی) بر چند نسل آزمایش این دو حوزه مبتنی است که از پژوهش آلفرد بینت در اوایل قرن بیستم نشأت می‌گیرد. به نظر می‌رسد موفقیت در مؤسسات آموزشی و به طور کلی در زندگی به بهرة هوشی وابسته است. از دیدگاه الگوی یادگیری هدفمند اوسوبل، بی‌شک هوش بالا متضمن فرایند بسیار مؤثر به یاد سپاری اقلام است که به خصوص در ایجاد سلسله‌مراتب مفهومی و حذف سامان‌مند سلسله‌مراتبی که مفید نیستند، ثمربخش است. سایر روانشناس‌های شناختی به صورتی پیچیده‌تر به فرایند حافظه و سیستم به‌یادآوری پردخته‌اند.
در درک ارتباط میان هوش با یادگیری زبان دوم، آیا می‌توان به سادگی چنین گفت که یک فرد «باهوش» می‌تواند در یادگیری زبان دوم موفق‌تر باشد، صرفاً به این دلیل که هوش بیشتری دارد؟ به هر حال، ظاهراً بزرگترین مانع در یادگیری زبان دوم به مسئلة حافظه برمی‌گردد، به طوری که فقط اگر بتوان تمام چیزهایی را که تدریس یا شنیده میشود، به خاطر سپرد، می‌توان در یادگیری زبان بسیار موفق بود. به نظر می‌رسد «بهرة هوشی یادگیری زبان» ما پیچیده‌تر از اینها باشد.
هوارد گاردنر (۱۹۸۳) یک تئوری بحث‌انگیز از هوش ارائه داد که تفکرات سنتی را راجع به بهرة هوشی در هم ریخت. گاردنر هفت شکل مختلف از دانش معرفی کرد که از نظر او تصویری جامع‌تر از هوش به دست می‌دهند. او پنج شکل دیگر هوش علاوه بر دو شکل معمول (یعنی شمارة ۱ و ۲) ارائه داد:
- زبانی
- منطقی-ریاضی
- هندسی یا فضایی (توانایی شناخت راه در یک محیط، ایجاد تصویر ذهنی از واقعیت و تغییر بی‌درنگ و آسان آن)
- موسیقایی یا آهنگین (توانایی درک و ایجاد الگوهای آهنگین و نواختی)
- جسمانی-حرکتی (حرکت جنبشی مناسب، مهارت عضلانی)
- میان‌فردی (توانایی درک دیگران، احساسات، انگیزه‌ها و نحوة تعامل آنها با یکدیگر)
- درون‌فردی (توانایی درک و شناخت خویشتن، ایجاد حس خودشناسی یا آگاهی به هویت و ماهیت خود)
گاردنر معتقد بود که ما با توجه به همان دو مقولة اول، سایر توانایی‌های ذهنی بشر را نادیده می‌گیریم و فقط بخشی از توانمندی کلی ذهن انسان را مد نظر قرار می‌دهیم. علاوه بر این، او نشان داد که تعریف سنتی ما از هوش، فرهنگ‌گراست یعنی به فرهنگ محدود میشود. «حس ششم» یک شکارچی در گینة نو یا توانایی‌های رهیابی یک ملوان در جزیرة میکرونزی با تعریف غرب از بهرة هوشی توجیه نمی‌شوند.
رابرت استرنبرگ (۱۹۸۵، ۱۹۸۸) نیز به صورتی مشابه و بنیادین دنیای اندازه‌گیری سنتی هوش را تکان داده است. استرنبرگ در دیدگاه «سگانة» خود راجع به هوش، سه نوع «هوشمندی» ارائه داد:
- توانایی برای تفکر تحلیلی جزء به جزء
- توانایی تجربی برای تفکر خلاق و ترکیب خردمندانة تجارب مجزا و متفاوت
- توانایی بافتی یا زمینه‌ای: «فن شهرزیستی» که فرد را قادر می‌سازد تا «بازی مدیریت محیط (دیگران، موقعیت‌ها، نهادها، بافت‌ها) را بازی کند».
استرنبرگ استدلال کرد که قسمت عمدة تئوری روان‌سنجی به سرعت ذهن مربوط میشود و لذا پژوهش خود را به آزمون‌هایی اختصاص داد که بصیرت، حل مسئلة واقعی، شعور، ایجاد تصویر وسیع‌تر از اشیا و سایر امور عملی را می‌سنجند و به موفقیت در زندگی بسیار نزدیکند.
سرانجام، اثر دانیل گلمن به نام هوش عاطفی (۱۹۹۵) در تلاشی دیگر به منظور یادآوری انحراف تعاریف و آزمون‌های هوش سنتی، به طور منطقی احساس را به جای کارکرد فکری قرار می‌دهد. حتی مدیریت چند احساس اصلی- خشم، ترس، لذت، عشق، نفرت، شرم و غیره- نیازمند پردازش مؤثر ذهنی یا شناختی است. گلمن در بحث بیشتر استدلال میکند که «ذهن عاطفی بسیار حساس‌تر و سریع‌تر از ذهن عقلی است و حتی بدون یک لحظه درنگ و بدون اینکه بداند چه میکند، دفعتاً واکنش نشان می‌دهد. این سرعت از واکنش آگاهانه و تحلیلی که نشانة ذهن متفکر است، جلوگیری میکند» (گلمن ۱۹۹۵: ۲۹۱). نوع ششم و هفتم هوش مورد نظر گاردنر (میان و درون‌فردی) نیز حاکی از پردازش عاطفی است، اما گلمن عاطفه را در بالاترین سطح سلسله مراتب توانایی‌های انسان قرار می‌دهد.
با افزایش مفاهیم و اشکال مختلف هوش توسط گاردنر، استرنبرگ و گلمن، راحت‌تر می‌توانیم به رابطة بین هوش و یادگیری زبان دوم پی ببریم. در تعریف سنتی خود، هوش با موفقیت در یادگیری زبان دوم چندان ارتباطی ندارد یا به عبارت دیگر، افراد، صرفنظر از میزان بهرة هوشی خود (با بهره‌های هوشی متفاوت) در یادگیری زبان دوم موفق بوده‌اند. اما گاردنر ویژگی‌های مهم دیگری را به مفهوم هوش اضافه میکند، ویژگی‌هایی که می‌توانند در موفقیت زبان دوم، نقش مهمی داشته باشند. هوش آهنگین می‌تواند سهولت نسبی درک و تولید الگوهای آهنگ یک زبان توسط برخی زبان‌آموزان را توجیه کند. حالت جسمانی-حرکتی پیش از این در ارتباط با یادگیری واج-آواشناسی زبان بحث شده است. اهمیت هوش میان‌فردی در فرایند ارتباطی کاملاً مشهود و واضح است. عوامل درون‌فردی به تفصیل در فصل ششم این کتاب بحث خواهند شد. حتی شاید بتوان با گمانه‌زنی مشخص کرد که هوش هندسی به خصوص «تشخیص راه یا جهت‌یابی» تا چه حد می‌تواند آموزندة فرهنگ دوم را در رشد بی‌دردسر در یک محیط جدید یاری دهد. توانایی‌های تجربی و بافتیِ مد نظر استرنبرگ، مؤلفه‌های «استعداد» را روشن می‌سازد، استعدادی که برخی افراد در یادگیری سریع، مؤثر و بی‌دردسر زبان دارند. در نهایت، EQ (بهرة عاطفی) که توسط گلمن معرفی شد، احتمالاً در توجیه موفقیت یادگیری زبان دوم، هم در اتاق درس و هم در بافت‌های فاقد آموزش، بسیار مهم‌تر از هر عامل دیگر است.
مؤسسات آموزشی اخیراً هوش هفت‌گانة مورد نظر گاردنر را در انواع مختلف یادگیری مدرسه‌محور به کار برده‌اند. به عنوان مثال، توماس آرمسترانگ (۱۹۹۳، ۱۹۹۴)، توجه معلمان و دانش‌آموزان را به «هفت شکل هوشمندی» معطوف کرد و آموزگاران را در فهم این مطلب که هوش زبانی و منطقی-ریاضی تنها راه عملی موفقیت نیست، یاری رساند. بهرة هوشی بالا در نگاه سنتی شاید تضمین کنندة نمرات تحصیلی بالا باشد، اما تعیین کنندة موفقیت در کار و کسب، خرید و فروش، هنر، برقراری ارتباط، مشاوره یا آموزش نیست.
اولر چندی پیش در یک مقاله، صریحاً نشان داد که هوش ممکن است مبتنی بر زبان باشد. «شاید زبان فقط یک پیوند حیاتی در جنبة اجتماعی پیشرفت فکری نباشد، بلکه خود شالودة هوش باشد» (۱۹۸۱الف: ۴۶۶). طبق نظر اولر، مباحث ژنتیک و عصب‌شناسی «رابطه‌ای عمیق و حتی نوعی یگانگی را میان هوش و استعداد زبانی نشان می‌دهد» (ص۴۸۷). نتایج فرضیة اولر راجع به یادگیری زبان دوم جالب توجه است. هم یادگیری زبان اول و هم یادگیری زبان دوم باید با عمیق‌ترین مفاهیم معنی مرتبط باشند. بنابراین، همانطور که قبلاً در تئوری یادگیری اوسوبل گفتیم، یادگیری مؤثر زبان دوم، اشکال سطحی زبان را با تجارب پرمعنی پیوند می‌دهد. تقویت این پیوند ممکن است به چند صورت در واقع یک عامل هوش باشد.
مسائل زیادی را می‌توان از درک اصول یادگیری که در اینجا ارائه شده‌اند و نیز راههای مختلف درک چیستی هوش، نتیجه‌گیری کرد. برخی از جنبه‌های یادگیری زبان ممکن است مستلزم فرایند شرطی شدن باشد؛ جوانب دیگر شاید نیازمند فرایند شناختی هدفمند باشد؛ برخی جنبه‌های دیگر ممکن است به امنیت زبان‌آموزان در تعامل آزادانه و مشتاقانه با یکدیگر وابسته باشد. هر کدام از این جنبه‌ها حائز اهمیت است، اما هیچ ترکیب سازگار تئوری وجود ندارد که تمام بافت‌های یادگیری زبان دوم را دربرگیرد. هر معلم باید یک فرایند تقریباً درون‌یافتی را برای تشخیص بهترین ترکیب تئوری جهت تحلیل آگاهانة بافت خاص مد نظر اتخاذ کند. درک منسجم شایستگی و نقاط ضعف و قوت هر تئوری یادگیری، این درون‌یافت را کامل‌تر میکند.[۸]
هوش به طور سنتی از نظر توانایی‌های زبانی و منطقی-ریاضی تعریف شده است. تصور ما از IQ (بهرة هوشی) بر چند نسل آزمایش این دو حوزه مبتنی است که از پژوهش آلفرد بینت در اوایل قرن بیستم نشأت می‌گیرد. به نظر می‌رسد موفقیت در مؤسسات آموزشی و به طور کلی در زندگی به بهرة هوشی وابسته است. از دیدگاه الگوی یادگیری هدفمند اوسوبل، بی‌شک هوش بالا متضمن فرایند بسیار مؤثر به یاد سپاری اقلام است که به خصوص در ایجاد سلسله‌مراتب مفهومی و حذف سامان‌مند سلسله‌مراتبی که مفید نیستند، ثمربخش است. سایر روانشناس‌های شناختی به صورتی پیچیده‌تر به فرایند حافظه و سیستم به‌یادآوری پردخته‌اند.
در درک ارتباط میان هوش با یادگیری زبان دوم، آیا می‌توان به سادگی چنین گفت که یک فرد «باهوش» می‌تواند در یادگیری زبان دوم موفق‌تر باشد، صرفاً به این دلیل که هوش بیشتری دارد؟ به هر حال، ظاهراً بزرگترین مانع در یادگیری زبان دوم به مسئلة حافظه برمی‌گردد، به طوری که فقط اگر بتوان تمام چیزهایی را که تدریس یا شنیده میشود، به خاطر سپرد، می‌توان در یادگیری زبان بسیار موفق بود. به نظر می‌رسد «بهرة هوشی یادگیری زبان» ما پیچیده‌تر از اینها باشد.
هوارد گاردنر (۱۹۸۳) یک تئوری بحث‌انگیز از هوش ارائه داد که تفکرات سنتی را راجع به بهرة هوشی در هم ریخت. گاردنر هفت شکل مختلف از دانش معرفی کرد که از نظر او تصویری جامع‌تر از هوش به دست می‌دهند. او پنج شکل دیگر هوش علاوه بر دو شکل معمول (یعنی شمارة ۱ و ۲) ارائه داد:
- زبانی
- منطقی-ریاضی
- هندسی یا فضایی (توانایی شناخت راه در یک محیط، ایجاد تصویر ذهنی از واقعیت و تغییر بی‌درنگ و آسان آن)
- موسیقایی یا آهنگین (توانایی درک و ایجاد الگوهای آهنگین و نواختی)
- جسمانی-حرکتی (حرکت جنبشی مناسب، مهارت عضلانی)
- میان‌فردی (توانایی درک دیگران، احساسات، انگیزه‌ها و نحوة تعامل آنها با یکدیگر)
- درون‌فردی (توانایی درک و شناخت خویشتن، ایجاد حس خودشناسی یا آگاهی به هویت و ماهیت خود)
گاردنر معتقد بود که ما با توجه به همان دو مقولة اول، سایر توانایی‌های ذهنی بشر را نادیده می‌گیریم و فقط بخشی از توانمندی کلی ذهن انسان را مد نظر قرار می‌دهیم. علاوه بر این، او نشان داد که تعریف سنتی ما از هوش، فرهنگ‌گراست یعنی به فرهنگ محدود میشود. «حس ششم» یک شکارچی در گینة نو یا توانایی‌های رهیابی یک ملوان در جزیرة میکرونزی با تعریف غرب از بهرة هوشی توجیه نمی‌شوند.
رابرت استرنبرگ (۱۹۸۵، ۱۹۸۸) نیز به صورتی مشابه و بنیادین دنیای اندازه‌گیری سنتی هوش را تکان داده است. استرنبرگ در دیدگاه «سگانة» خود راجع به هوش، سه نوع «هوشمندی» ارائه داد:
- توانایی برای تفکر تحلیلی جزء به جزء
- توانایی تجربی برای تفکر خلاق و ترکیب خردمندانة تجارب مجزا و متفاوت
- توانایی بافتی یا زمینه‌ای: «فن شهرزیستی» که فرد را قادر می‌سازد تا «بازی مدیریت محیط (دیگران، موقعیت‌ها، نهادها، بافت‌ها) را بازی کند».
استرنبرگ استدلال کرد که قسمت عمدة تئوری روان‌سنجی به سرعت ذهن مربوط میشود و لذا پژوهش خود را به آزمون‌هایی اختصاص داد که بصیرت، حل مسئلة واقعی، شعور، ایجاد تصویر وسیع‌تر از اشیا و سایر امور عملی را می‌سنجند و به موفقیت در زندگی بسیار نزدیکند.
سرانجام، اثر دانیل گلمن به نام هوش عاطفی (۱۹۹۵) در تلاشی دیگر به منظور یادآوری انحراف تعاریف و آزمون‌های هوش سنتی، به طور منطقی احساس را به جای کارکرد فکری قرار می‌دهد. حتی مدیریت چند احساس اصلی- خشم، ترس، لذت، عشق، نفرت، شرم و غیره- نیازمند پردازش مؤثر ذهنی یا شناختی است. گلمن در بحث بیشتر استدلال میکند که «ذهن عاطفی بسیار حساس‌تر و سریع‌تر از ذهن عقلی است و حتی بدون یک لحظه درنگ و بدون اینکه بداند چه میکند، دفعتاً واکنش نشان می‌دهد. این سرعت از واکنش آگاهانه و تحلیلی که نشانة ذهن متفکر است، جلوگیری میکند» (گلمن ۱۹۹۵: ۲۹۱). نوع ششم و هفتم هوش مورد نظر گاردنر (میان و درون‌فردی) نیز حاکی از پردازش عاطفی است، اما گلمن عاطفه را در بالاترین سطح سلسله مراتب توانایی‌های انسان قرار می‌دهد.
با افزایش مفاهیم و اشکال مختلف هوش توسط گاردنر، استرنبرگ و گلمن، راحت‌تر می‌توانیم به رابطة بین هوش و یادگیری زبان دوم پی ببریم. در تعریف سنتی خود، هوش با موفقیت در یادگیری زبان دوم چندان ارتباطی ندارد یا به عبارت دیگر، افراد، صرفنظر از میزان بهرة هوشی خود (با بهره‌های هوشی متفاوت) در یادگیری زبان دوم موفق بوده‌اند. اما گاردنر ویژگی‌های مهم دیگری را به مفهوم هوش اضافه میکند، ویژگی‌هایی که می‌توانند در موفقیت زبان دوم، نقش مهمی داشته باشند. هوش آهنگین می‌تواند سهولت نسبی درک و تولید الگوهای آهنگ یک زبان توسط برخی زبان‌آموزان را توجیه کند. حالت جسمانی-حرکتی پیش از این در ارتباط با یادگیری واج-آواشناسی زبان بحث شده است. اهمیت هوش میان‌فردی در فرایند ارتباطی کاملاً مشهود و واضح است. عوامل درون‌فردی به تفصیل در فصل ششم این کتاب بحث خواهند شد. حتی شاید بتوان با گمانه‌زنی مشخص کرد که هوش هندسی به خصوص «تشخیص راه یا جهت‌یابی» تا چه حد می‌تواند آموزندة فرهنگ دوم را در رشد بی‌دردسر در یک محیط جدید یاری دهد. توانایی‌های تجربی و بافتیِ مد نظر استرنبرگ، مؤلفه‌های «استعداد» را روشن می‌سازد، استعدادی که برخی افراد در یادگیری سریع، مؤثر و بی‌دردسر زبان دارند. در نهایت، EQ (بهرة عاطفی) که توسط گلمن معرفی شد، احتمالاً در توجیه موفقیت یادگیری زبان دوم، هم در اتاق درس و هم در بافت‌های فاقد آموزش، بسیار مهم‌تر از هر عامل دیگر است.
مؤسسات آموزشی اخیراً هوش هفت‌گانة مورد نظر گاردنر را در انواع مختلف یادگیری مدرسه‌محور به کار برده‌اند. به عنوان مثال، توماس آرمسترانگ (۱۹۹۳، ۱۹۹۴)، توجه معلمان و دانش‌آموزان را به «هفت شکل هوشمندی» معطوف کرد و آموزگاران را در فهم این مطلب که هوش زبانی و منطقی-ریاضی تنها راه عملی موفقیت نیست، یاری رساند. بهرة هوشی بالا در نگاه سنتی شاید تضمین کنندة نمرات تحصیلی بالا باشد، اما تعیین کنندة موفقیت در کار و کسب، خرید و فروش، هنر، برقراری ارتباط، مشاوره یا آموزش نیست.
اولر چندی پیش در یک مقاله، صریحاً نشان داد که هوش ممکن است مبتنی بر زبان باشد. «شاید زبان فقط یک پیوند حیاتی در جنبة اجتماعی پیشرفت فکری نباشد، بلکه خود شالودة هوش باشد» (۱۹۸۱الف: ۴۶۶). طبق نظر اولر، مباحث ژنتیک و عصب‌شناسی «رابطه‌ای عمیق و حتی نوعی یگانگی را میان هوش و استعداد زبانی نشان می‌دهد» (ص۴۸۷). نتایج فرضیة اولر راجع به یادگیری زبان دوم جالب توجه است. هم یادگیری زبان اول و هم یادگیری زبان دوم باید با عمیق‌ترین مفاهیم معنی مرتبط باشند. بنابراین، همانطور که قبلاً در تئوری یادگیری اوسوبل گفتیم، یادگیری مؤثر زبان دوم، اشکال سطحی زبان را با تجارب پرمعنی پیوند می‌دهد. تقویت این پیوند ممکن است به چند صورت در واقع یک عامل هوش باشد.
مسائل زیادی را می‌توان از درک اصول یادگیری که در اینجا ارائه شده‌اند و نیز راههای مختلف درک چیستی هوش، نتیجه‌گیری کرد. برخی از جنبه‌های یادگیری زبان ممکن است مستلزم فرایند شرطی شدن باشد؛ جوانب دیگر شاید نیازمند فرایند شناختی هدفمند باشد؛ برخی جنبه‌های دیگر ممکن است به امنیت زبان‌آموزان در تعامل آزادانه و مشتاقانه با یکدیگر وابسته باشد. هر کدام از این جنبه‌ها حائز اهمیت است، اما هیچ ترکیب سازگار تئوری وجود ندارد که تمام بافت‌های یادگیری زبان دوم را دربرگیرد. هر معلم باید یک فرایند تقریباً درون‌یافتی را برای تشخیص بهترین ترکیب تئوری جهت تحلیل آگاهانة بافت خاص مد نظر اتخاذ کند. درک منسجم شایستگی و نقاط ضعف و قوت هر تئوری یادگیری، این درون‌یافت را کامل‌تر میکند.[۸]
تست هوش
- مجموعه: معما و تست هوش
تست هوش اول:
در این تست هوش، تصویر ۹ انسان مخفی شدن.
با پیدا کردن ۶ تصویر در این تست هوش،میتونی از داشتن یه هوش معمولی خیالتون راحت بشه.
اگه تصویر هفتمی رو پیدا کردی متوجه میشی هوشت از حد معمول بالاتره و اگه در این تست هوش تصویر هشتمی رو پیدا کردی خیالت از داشتن یه هوش تقریبا خوب تخت تخت بشه و اگه نهمی رو پیدا کردی باید بهت تبریک بگیم چون تو از دسته افراد خیلی باهوش به حساب میایی.
تست هوش دوم:
تست هوش تصويري(درخت)
اگر بین ۰ تا ۵ تصویر صورت پیدا کردید – سبک مغز
اگر ۶ یا ۷ تصویر صورت پیدا کردید – کند ذهن
اگر ۸ یا ۹ تصویر صورت پیدا کردید – معمولی
اگر ۱۰ یا ۱۱ تصویر صورت پیدا کردید – خیلی خوب
اگر ۱۲ یا ۱۳ تصویر صورت پیدا کردید – نابغه
تست هوش سوم:
دقت کنید, تو این تصویر چندتا حیوون هست ؟ اگر بتوانید ۲۵ حیوان را پیدا کنید نشان از هوش سرشار شماست. فراموش نکنید شما تنها ۱ دقیقه فرصت دارید تا هر ۲۵ حیوان را نام ببرید.
تست هوش چهارم:
تست هوش تصويري (دانه های قهوه)
در این تست هوش اگر بتوانید ظرف ۳ ثانیه صورت مردی را در میان دانه های قهوه در عکس پیدا کنید، نیم کره راست مغز شما، بهتر از افراد دیگر پرورش یافته است. اگر بین ۳ ثانیه تا یک دقیقه طول بکشد، نیم کره راست مغز شما به صورت عادی پرورش یافته است. اگه بین یک دقیقه تا سه دقیقه طول بکشد، یعنی سمت راست مغز شما کند عمل میکند و باید پروتئین بیشتری مصرف کنید. اگر هم بعد از سه دقیقه هنوز نتوانستید آنرا پیدا کنید،پیشنهاد میشود بیشتر به دنبال انجام اینگونه تست ها باشید تا آن بخش از مغزتان قوی تر بشود.
(صورت 1 دانه است پس به دنبال یک دانه باشید)
مطالب مرتبط - سرگرمی
- مجموعه: معما و تست هوش
تست هوش اول:
در این تست هوش، تصویر ۹ انسان مخفی شدن.
با پیدا کردن ۶ تصویر در این تست هوش،میتونی از داشتن یه هوش معمولی خیالتون راحت بشه.
اگه تصویر هفتمی رو پیدا کردی متوجه میشی هوشت از حد معمول بالاتره و اگه در این تست هوش تصویر هشتمی رو پیدا کردی خیالت از داشتن یه هوش تقریبا خوب تخت تخت بشه و اگه نهمی رو پیدا کردی باید بهت تبریک بگیم چون تو از دسته افراد خیلی باهوش به حساب میایی.
تست هوش دوم:
تست هوش تصويري(درخت)
اگر بین ۰ تا ۵ تصویر صورت پیدا کردید – سبک مغز
اگر ۶ یا ۷ تصویر صورت پیدا کردید – کند ذهن
اگر ۸ یا ۹ تصویر صورت پیدا کردید – معمولی
اگر ۱۰ یا ۱۱ تصویر صورت پیدا کردید – خیلی خوب
اگر ۱۲ یا ۱۳ تصویر صورت پیدا کردید – نابغه
تست هوش سوم:
دقت کنید, تو این تصویر چندتا حیوون هست ؟ اگر بتوانید ۲۵ حیوان را پیدا کنید نشان از هوش سرشار شماست. فراموش نکنید شما تنها ۱ دقیقه فرصت دارید تا هر ۲۵ حیوان را نام ببرید.
تست هوش چهارم:
تست هوش تصويري (دانه های قهوه)
در این تست هوش اگر بتوانید ظرف ۳ ثانیه صورت مردی را در میان دانه های قهوه در عکس پیدا کنید، نیم کره راست مغز شما، بهتر از افراد دیگر پرورش یافته است. اگر بین ۳ ثانیه تا یک دقیقه طول بکشد، نیم کره راست مغز شما به صورت عادی پرورش یافته است. اگه بین یک دقیقه تا سه دقیقه طول بکشد، یعنی سمت راست مغز شما کند عمل میکند و باید پروتئین بیشتری مصرف کنید. اگر هم بعد از سه دقیقه هنوز نتوانستید آنرا پیدا کنید،پیشنهاد میشود بیشتر به دنبال انجام اینگونه تست ها باشید تا آن بخش از مغزتان قوی تر بشود.
(صورت 1 دانه است پس به دنبال یک دانه باشید)
مطالب مرتبط - سرگرمی
10نکته برای پیاده روی در تابستان
- مجموعه: ورزش عمومی
10نکته برای پیاده روی در تابستان
همیشه لباس هایی به تن داشته باشید که شما را خنک و سرحال نگه می دارد. استفاده از لباس های ورزشی نخی بهترین راه حل برای شما خواهد بود. همچنین به یاد داشته باشید بدترین لباس ها برای ورزش در تابستان، لباس های شعمی و پلاستیکی است.
ورزش های زیادی برای تناسب اندام تا به حال پیشنهاد شده است، اما همیشه پیاده روی به عنوان بهترین ورزش شناخته شده و بیشترین نتیجه را در بردارد.
با توجه به اینکه تابستان رسیده است و زمان برای پیاده روی فراهم است باید ده نکته اساسی برای انجام این ورزش در تابستان و البته ماه رمضان را بلد باشید.
1- هیچگاه در تابستان به دنبال آن نباشید که حتما صبح زود ورزش کنید، زیرا در این زمان دمای هوا بسیار بالاست و بیشتر تحت فشار قرار خواهید گرفت. در این فصل بهتر است شب ها به پیاده روی بپردازید.
از ورزش کردن در زمانی که آفتاب درست وسط آسمان است، یعنی بین ساعت 12 تا 4 بعدازظهر خودداری کنید.
همچنین در ماه رمضان می توانید پس از افطار حداقل 30 دقیقه در خیابان و یا پشت بام خانه پیاده روی کنید.
2- همیشه لباس هایی به تن داشته باشید که شما را خنک و سرحال نگه می دارند. استفاده از لباس های ورزشی نخی بهترین راه حل برای شما خواهد بود. همچنین به یاد داشته باشید بدترین لباس ها برای ورزش در تابستان، لباس های شعمی و پلاستیکی است.
3- میزان آب مصرفی را افزایش دهید تا هم لاغرتر شده و هم دچار مشکل کم آبی بدن و در پی آن بیماری های مختلف نشوید. قبل، حین و بعد از ورزش آب بنوشید. منتظر نمانید تا تشنه شوید. قبل از تشنگی، در دفعات متعدد و هر دفعه چند جرعه کوچک آب بنوشید.
بهترین دمای آب نوشیدنی، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است. از نوشیدن نوشیدنی های خیلی شیرین، الکلی و کافئین دار خودداری کنید. در ماه رمضان برای آنکه بتوانید این نکته را رعایت کنید استفاده از غذاهای آبکی و البته میزان خوردن آب بین افطار تا سحر را افزایش دهید.
4- مراقب پوست خود هنگام پباده روی باشید، زیرا تحقیقات نشان می دهد افرادی که در اثر پیاده روی دچار مشکلات پوستی می شوند خیلی زود از آن زده شده و دیگر سراغ این ورزش نمی روند. برای محافظت از پوست باید از کرم های ضدآفتاب و کلاه لبه دار یا سایه بان استفاده کنید.
5- به جای آنکه به دنبال قدم زدن ساده باشید، کمی در طی پیاده روی جنب و جوش داشته باشید تا به راحتی وزن شما کاهش یابد. البته برای این کار بهتر است هنگام پیاده روی، دست های خود را 90 درجه خم کرده و تکان دهید.
6- ورزش را به تدریج شروع کنید. حتی اگر هوا گرم است، باز هم باید ورزش را به آهستگی و با گرم کردن بدن تان شروع کنید.
7- برای ورزش کردن در تابستان، محل مناسبی انتخاب کنید. لذا مکان های سایه دار که در معرض مستقیم نور آفتاب نیستند را برای ورزش کردن انتخاب کنید.
8- برای جلوگیری از آسیب‌‌های چشمی ناشی از نور آفتاب حتما از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید. اشعه فرابنفش می‌تواند موجب سوختگی قرنیه و سرطان پلک شود و احتمال بروز بیماری‌‌های دیگری مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا (تحلیل رفتن صفحه بینایی در شبکیه چشم) را در فرد افزایش دهد.
9- كفش‌‌های راحت، اندازه و بنددار بپوشید كه پا را در خود نگه دارد و مانع وارد آمدن ضربه به پا شود. همچنین جوراب‌‌های نخی بپوشید كه عرق پا را جذب كند.
10- کسی که در تابستان ورزش میکند باید علائم هشدار دهنده را به خوبی بشناسد.
علائم هشدار دهنده برای ورزش های تابستانی عبارتند از:
استفراغ، سردرد، گرفتگی عضلات، مشکلات یا رفتارهایی مانند حرکات ناشیانه و شک بر انگیز و تند شدن ریتم تنفس.
اینها نشانه هایی هستند که احتمال سنکوب، کم آب شدن بدن و حتی گرمازدگی را به ذهن متبادر می‌کنند. در صورت مشاهده این علائم، اگر برایتان ممکن است به سایه بروید و در معرض هوای خنک قرار بگیرید، دراز بکشید و پاهای تان را بالا بیاورید و در نهایت چند جرعه آب بنوشید.
منابع:
باشگاه خبرنگاران
سیمرغ
هفته نامه سلامت
- مجموعه: ورزش عمومی
10نکته برای پیاده روی در تابستان
همیشه لباس هایی به تن داشته باشید که شما را خنک و سرحال نگه می دارد. استفاده از لباس های ورزشی نخی بهترین راه حل برای شما خواهد بود. همچنین به یاد داشته باشید بدترین لباس ها برای ورزش در تابستان، لباس های شعمی و پلاستیکی است.
ورزش های زیادی برای تناسب اندام تا به حال پیشنهاد شده است، اما همیشه پیاده روی به عنوان بهترین ورزش شناخته شده و بیشترین نتیجه را در بردارد.
با توجه به اینکه تابستان رسیده است و زمان برای پیاده روی فراهم است باید ده نکته اساسی برای انجام این ورزش در تابستان و البته ماه رمضان را بلد باشید.
1- هیچگاه در تابستان به دنبال آن نباشید که حتما صبح زود ورزش کنید، زیرا در این زمان دمای هوا بسیار بالاست و بیشتر تحت فشار قرار خواهید گرفت. در این فصل بهتر است شب ها به پیاده روی بپردازید.
از ورزش کردن در زمانی که آفتاب درست وسط آسمان است، یعنی بین ساعت 12 تا 4 بعدازظهر خودداری کنید.
همچنین در ماه رمضان می توانید پس از افطار حداقل 30 دقیقه در خیابان و یا پشت بام خانه پیاده روی کنید.
2- همیشه لباس هایی به تن داشته باشید که شما را خنک و سرحال نگه می دارند. استفاده از لباس های ورزشی نخی بهترین راه حل برای شما خواهد بود. همچنین به یاد داشته باشید بدترین لباس ها برای ورزش در تابستان، لباس های شعمی و پلاستیکی است.
3- میزان آب مصرفی را افزایش دهید تا هم لاغرتر شده و هم دچار مشکل کم آبی بدن و در پی آن بیماری های مختلف نشوید. قبل، حین و بعد از ورزش آب بنوشید. منتظر نمانید تا تشنه شوید. قبل از تشنگی، در دفعات متعدد و هر دفعه چند جرعه کوچک آب بنوشید.
بهترین دمای آب نوشیدنی، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است. از نوشیدن نوشیدنی های خیلی شیرین، الکلی و کافئین دار خودداری کنید. در ماه رمضان برای آنکه بتوانید این نکته را رعایت کنید استفاده از غذاهای آبکی و البته میزان خوردن آب بین افطار تا سحر را افزایش دهید.
4- مراقب پوست خود هنگام پباده روی باشید، زیرا تحقیقات نشان می دهد افرادی که در اثر پیاده روی دچار مشکلات پوستی می شوند خیلی زود از آن زده شده و دیگر سراغ این ورزش نمی روند. برای محافظت از پوست باید از کرم های ضدآفتاب و کلاه لبه دار یا سایه بان استفاده کنید.
5- به جای آنکه به دنبال قدم زدن ساده باشید، کمی در طی پیاده روی جنب و جوش داشته باشید تا به راحتی وزن شما کاهش یابد. البته برای این کار بهتر است هنگام پیاده روی، دست های خود را 90 درجه خم کرده و تکان دهید.
6- ورزش را به تدریج شروع کنید. حتی اگر هوا گرم است، باز هم باید ورزش را به آهستگی و با گرم کردن بدن تان شروع کنید.
7- برای ورزش کردن در تابستان، محل مناسبی انتخاب کنید. لذا مکان های سایه دار که در معرض مستقیم نور آفتاب نیستند را برای ورزش کردن انتخاب کنید.
8- برای جلوگیری از آسیب‌‌های چشمی ناشی از نور آفتاب حتما از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید. اشعه فرابنفش می‌تواند موجب سوختگی قرنیه و سرطان پلک شود و احتمال بروز بیماری‌‌های دیگری مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا (تحلیل رفتن صفحه بینایی در شبکیه چشم) را در فرد افزایش دهد.
9- كفش‌‌های راحت، اندازه و بنددار بپوشید كه پا را در خود نگه دارد و مانع وارد آمدن ضربه به پا شود. همچنین جوراب‌‌های نخی بپوشید كه عرق پا را جذب كند.
10- کسی که در تابستان ورزش میکند باید علائم هشدار دهنده را به خوبی بشناسد.
علائم هشدار دهنده برای ورزش های تابستانی عبارتند از:
استفراغ، سردرد، گرفتگی عضلات، مشکلات یا رفتارهایی مانند حرکات ناشیانه و شک بر انگیز و تند شدن ریتم تنفس.
اینها نشانه هایی هستند که احتمال سنکوب، کم آب شدن بدن و حتی گرمازدگی را به ذهن متبادر می‌کنند. در صورت مشاهده این علائم، اگر برایتان ممکن است به سایه بروید و در معرض هوای خنک قرار بگیرید، دراز بکشید و پاهای تان را بالا بیاورید و در نهایت چند جرعه آب بنوشید.
منابع:
باشگاه خبرنگاران
سیمرغ
هفته نامه سلامت
انواع مسابقات دوچرخه سواری
- مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی
دوچرخه سواری
دوچرخه در زبان انگلیسی، BICYCLE خوانده می شود. این واژه از دو بخش BI به معنی «دو» و CYCLE که برگرفته از لغت یونانی KYKLOS به معنی دایره تشکیل یافته است.
انواع مسابقات دوچرخه سواری
مسابقات استقامت یک مرحله ای
این نوع مسابقه ها به مسافت ۱۸۰ کیلومتر تا ۲۵۰ کیلومتر در جاده انجام می شود که می تواند بصورت انفرادی یا تیمی باشد. معمولترین این مسابقات ۱۸۰ تا ۲۵۰ کیلومتر انفرادی، ۱۰۰ کیلومتر تایم تریل تیمی، ۱۸۰ کیلومتر تیمی، دور امتیازی و ۷۰ کیلومتر زنان می باشد.
مسابقات چند مرحله ای جاده (تور)
از رایج ترین و محبوب ترین مسابقات دوچرخه سواری در جاده، مسابقات تور است که در چند مرحله انجام می شود. میانگین مسافت برای هر مرحله حدود ۱۵۵ کیلومتر است.
مسابقات دوچرخه سواری رشته های سرعت (مسابقات پیست)
مسابقات پیست، رشته هایی از مسابقات دوچرخه سواری است که در استادیوم های مخصوص برگزار می شود. اندیشه ایجاد چنین استادیوم هایی، از آنجا بروز کرد که مردم از تماشای مسابقاتی که در جاده برگزار می شد و دوچرخه سواران به سرعت از مقابل آنها می گذشتند، احساس رضایت نمی کردند. آنها می خواستند این امکان را داشته باشند که در مکانی بنشینند و به تماشای رقابت های دوچرخه سواران بپردازند. استادیوم های مخصوص دوچرخه سواری را ولودروم (Veloderome) می گویند. پیست ولودروم، سطحی است که نسبت به سطح افق ۳۳ درجه شیب دارد. ولودروم دوچرخه سواری در ایران در مجموعه ورزشی آزادی قرار دارد که از بهترین های دنیاست.
در پیست، این رشته از مسابقات اجرا می شود:
یک کیلومتر تایم تریل انفرادی که در آن، دوچرخه سوار در مسیر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت رکاب می زند.
۲۰۰ متر سرعت انفرادی.
یک کیلومتر سرعت انفرادی.
۴ کیلومتر تعقیبی انفرادی.
دور امتیازی انفرادی.
۲۰۰ متر سرعت بانوان.
۴ کیلومتر تعقیبی تیمی.
دوچرخه های مخصوص مسابقات
دوچرخه مسابقاتی، با دوچرخه معمولی تفاوت دارد. وزن دوچرخه های مسابقاتی سبک تر و دسته (فرمان) آنها پائین تر از زین است. این نوع دوچرخه ها را که کورسی نامیده می شوند، مخصوصاً به این شکل خاص می سازند که دوچرخه سوار به حالت خمیده قرار گیرد و فشار هوای مقابل به حداقل برسد. طوقه و تایر دوچرخه های مسابقاتی هم باریک است تا کمترین اصطکاک را با جاده و پیست داشته باشد و سرعت بیشتری بگیرد.
- دوچرخه استقامت اصولاً سنگین تر از دوچرخه مخصوص سرعت در پیست است.
- دوچرخه های جاده معمولاً بین ۸ تا ۱۲ کیلوگرم وزن دارند.
- دوچرخه های سرعت را از فیبرکربن می سازند و معمولاً بین ۳ تا ۶ کیلوگرم وزن دارند.
- دوچرخه های مخصوص سایکلو کراس نسبت به بقیه دوچرخه ها کمی سنگین تر هستند.
- دوچرخه های استایر که مخصوص پیست موتور هستند، وزنی بین ۷ تا ۵/۷ کیلوگرم دارند.
- دوچرخه مسابقات کوهستان حدوداً ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر وزن دارد.
لازم به ذکر است طوقه های جدید دوچرخه ها به صورت دیسک بوده و دیگر پره ندارد و بصورت تارهایی بافته شده از فیبرکربن است. در سالهای اخیر، آن قسمت از طوقه ها که با لنت های ترمز در ارتباط است از سرامیک ساخته می شود و اکثراً حالت آیرودینامیکی دارد و فرمان دو چرخه هم به صورت شاخه گاوی ساخته می شود.
وسایل دوچرخه سواران
لباس دوچرخه سواران:
لباس دوچرخه سواران شامل پیراهن و شورت مخصوص می باشد که از جنسی ساخته می شود که حالت آیرودینامیکی بهتری داشته و با کم کردن مقاومت هوا امکان افزایش عملکرد دوچرخه سوار را در سرعت های بالا تأمین نماید.
دستکش:
معمولاً زیر دستکش از جنس چرم و جیر بوده و روی آن به وسیله نخهای ابریشم بافته شده و بصورت توری می باشد.
کفش:
کفش دوچرخه سواران از جنس فایبرگلاس فشرده می باشد که دیگر احتیاجی به فنر نداشته و پلهای مخصوص آن مربوط به پنجه رکاب می شود.
کلاه:
دوچرخه سواران از دو نوع کلاه استفاده می کنند که یکی حالت آیرودینامیکی داشته و جنس آن از فایبرگلاس است و نوع دیگر از جنس چرم بوده که البته امروزه استفاده نمی شود.
منبع : aftabir.com
دامنه اینترنتی
- مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی
دوچرخه سواری
دوچرخه در زبان انگلیسی، BICYCLE خوانده می شود. این واژه از دو بخش BI به معنی «دو» و CYCLE که برگرفته از لغت یونانی KYKLOS به معنی دایره تشکیل یافته است.
انواع مسابقات دوچرخه سواری
مسابقات استقامت یک مرحله ای
این نوع مسابقه ها به مسافت ۱۸۰ کیلومتر تا ۲۵۰ کیلومتر در جاده انجام می شود که می تواند بصورت انفرادی یا تیمی باشد. معمولترین این مسابقات ۱۸۰ تا ۲۵۰ کیلومتر انفرادی، ۱۰۰ کیلومتر تایم تریل تیمی، ۱۸۰ کیلومتر تیمی، دور امتیازی و ۷۰ کیلومتر زنان می باشد.
مسابقات چند مرحله ای جاده (تور)
از رایج ترین و محبوب ترین مسابقات دوچرخه سواری در جاده، مسابقات تور است که در چند مرحله انجام می شود. میانگین مسافت برای هر مرحله حدود ۱۵۵ کیلومتر است.
مسابقات دوچرخه سواری رشته های سرعت (مسابقات پیست)
مسابقات پیست، رشته هایی از مسابقات دوچرخه سواری است که در استادیوم های مخصوص برگزار می شود. اندیشه ایجاد چنین استادیوم هایی، از آنجا بروز کرد که مردم از تماشای مسابقاتی که در جاده برگزار می شد و دوچرخه سواران به سرعت از مقابل آنها می گذشتند، احساس رضایت نمی کردند. آنها می خواستند این امکان را داشته باشند که در مکانی بنشینند و به تماشای رقابت های دوچرخه سواران بپردازند. استادیوم های مخصوص دوچرخه سواری را ولودروم (Veloderome) می گویند. پیست ولودروم، سطحی است که نسبت به سطح افق ۳۳ درجه شیب دارد. ولودروم دوچرخه سواری در ایران در مجموعه ورزشی آزادی قرار دارد که از بهترین های دنیاست.
در پیست، این رشته از مسابقات اجرا می شود:
یک کیلومتر تایم تریل انفرادی که در آن، دوچرخه سوار در مسیر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت رکاب می زند.
۲۰۰ متر سرعت انفرادی.
یک کیلومتر سرعت انفرادی.
۴ کیلومتر تعقیبی انفرادی.
دور امتیازی انفرادی.
۲۰۰ متر سرعت بانوان.
۴ کیلومتر تعقیبی تیمی.
دوچرخه های مخصوص مسابقات
دوچرخه مسابقاتی، با دوچرخه معمولی تفاوت دارد. وزن دوچرخه های مسابقاتی سبک تر و دسته (فرمان) آنها پائین تر از زین است. این نوع دوچرخه ها را که کورسی نامیده می شوند، مخصوصاً به این شکل خاص می سازند که دوچرخه سوار به حالت خمیده قرار گیرد و فشار هوای مقابل به حداقل برسد. طوقه و تایر دوچرخه های مسابقاتی هم باریک است تا کمترین اصطکاک را با جاده و پیست داشته باشد و سرعت بیشتری بگیرد.
- دوچرخه استقامت اصولاً سنگین تر از دوچرخه مخصوص سرعت در پیست است.
- دوچرخه های جاده معمولاً بین ۸ تا ۱۲ کیلوگرم وزن دارند.
- دوچرخه های سرعت را از فیبرکربن می سازند و معمولاً بین ۳ تا ۶ کیلوگرم وزن دارند.
- دوچرخه های مخصوص سایکلو کراس نسبت به بقیه دوچرخه ها کمی سنگین تر هستند.
- دوچرخه های استایر که مخصوص پیست موتور هستند، وزنی بین ۷ تا ۵/۷ کیلوگرم دارند.
- دوچرخه مسابقات کوهستان حدوداً ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر وزن دارد.
لازم به ذکر است طوقه های جدید دوچرخه ها به صورت دیسک بوده و دیگر پره ندارد و بصورت تارهایی بافته شده از فیبرکربن است. در سالهای اخیر، آن قسمت از طوقه ها که با لنت های ترمز در ارتباط است از سرامیک ساخته می شود و اکثراً حالت آیرودینامیکی دارد و فرمان دو چرخه هم به صورت شاخه گاوی ساخته می شود.
وسایل دوچرخه سواران
لباس دوچرخه سواران:
لباس دوچرخه سواران شامل پیراهن و شورت مخصوص می باشد که از جنسی ساخته می شود که حالت آیرودینامیکی بهتری داشته و با کم کردن مقاومت هوا امکان افزایش عملکرد دوچرخه سوار را در سرعت های بالا تأمین نماید.
دستکش:
معمولاً زیر دستکش از جنس چرم و جیر بوده و روی آن به وسیله نخهای ابریشم بافته شده و بصورت توری می باشد.
کفش:
کفش دوچرخه سواران از جنس فایبرگلاس فشرده می باشد که دیگر احتیاجی به فنر نداشته و پلهای مخصوص آن مربوط به پنجه رکاب می شود.
کلاه:
دوچرخه سواران از دو نوع کلاه استفاده می کنند که یکی حالت آیرودینامیکی داشته و جنس آن از فایبرگلاس است و نوع دیگر از جنس چرم بوده که البته امروزه استفاده نمی شود.
منبع : aftabir.com
دامنه اینترنتی (به انگلیسی: Internet domain) پسوندی است که در بخشهای پایانی نشانی اینترنتی وبگاه‌ها می‌آید.
محتویات
بخشهای دامنه اینترنتی
دامنه نام منحصر بفردی است که برای .شناسایی سایت اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، و از یک یا چند قسمت تشکیل شده‌است که با نقطه (دات) از هم جدا شده‌اند.
که قسمت اول ماهیت آدرس 'www' قسمت دوم نام دامنه (به انگلیسی: Domain Name) به قسمت سوم پسوند موضوعی یا جی تی ال دی (Generic) و به قسمت آخر پسوند کشوری یا محلی یا سی تی ال دی (Country) می‌گویند، نام دامنه همان نام سایت است (مانند wikipedia) و پسوند دامنه شما بیانگر نوع سایت شما خواهد بود (مانند org). گاه در مورد دامنه‌های جهانی (چی تی ال دی، این با حرف G به معنی Global) این ترتیب معکوس میشود یعنی سی تی ال دی قبل از جی تی ال تی می‌آید مانند ru.com که برای روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تعدادی از این تی ال دی‌ها (top-level domains) یا پسوندهای پراستفاده عبارت‌اند از:
نوع com: مخفف Commercial به معنای تجاری است که اکثراْ جهت استفاده‌هایی که به شکلی به اموری مانند خرید و فروش، معرفی محصولات، خدمات و مانند آن مربوط می‌باشند، اختصاص می‌یابد، اگرچه امروزه بسیاری از سایتهای همه منظوره نیز از نوع com استفاده می‌کنند. مثال: www.google.com
نوع net: (مخفف Network) این نوع Domain معمولاْ توسط شبکه هائی مانند شبکه‌های اطلاع رسانی، شرکتهای اینترنتی و سایر موارد مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مانند: www.irangate.net
نوع org: (مخفف Non-Profit Organizations) این نوع Domain معمولاْ توسط مؤسسات و سازمانهای غیر انتفاعی که غالباْ فعالیت غیر تجاری (یا حتی تجاری) دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مانند: www.lankarani.org
نوع دوحرفی:انواع دو حرفی دامنه نمایانگر دامنه‌های کشوری و ملی می‌باشند: مانند ir (ایران)، jp (ژاپن)، de (آلمان)٬ uk (انگلیس)٬ ps (فلسطین)و.... که در انتهای نام Domainها قرار می‌گیرند
مانند www.orgs.ir
نوع biz: (مخفف Business). این نوع Domain خــاص سایتهای شغلی - تجارتی به ویژه خدمات مربوط به تجارت الکترونیکی که به زودی ارزشی بیش از پیش در اینترنت خواهد یافت، ایجاد گشته‌است..
مانند: www.intersky.biz
نوع info: (مخفف Information). این نوع Domain در سایتهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بنحوی با امر اطلاع رسانی در هر موردی، مرتبط می‌باشند. این اطلاع رسانی می‌تواند موارد تجاری و غیر تجاری را شامل گردد. سایتهایی که به اموری از قبیل انواع اطلاع رسانی در رشته‌هایی مانند علوم، معرفی محصولات، معرفی خدمات و... اختصاص یافته‌اند، می‌توانند دارای دامنه‌ای مانند info. باشند.
مانند: www.webhosting.info
نوع name: این اولین نوع Domain ای است که خاص افراد (اشخاص حقیقی) ایجاد شده‌است. در حقیقت کلیه افرادی که به هر منظور شخصی می‌خواهند برای خودشان Website ایجاد کنند می‌توانند از این دامنه استفاده کنند،
مانند: www.mohsen.name
نوع ws: این نوع Domain با آنکه مخصوص به دامنه ملی یک کشور است ولی بخاطر مشابهت آن با مخفف کلمه (WebSite) مورد توجه فراوان قرار گرفته‌است و همانطور که از نامش بر می‌آید، می‌تواند هر نوع وب سایتی را در بر گیرد.
مانند: www.softcity.ws
نوع us: این نوع Domain با آنکه مخصوص به دامنه ملی کشور آمریکا است ولی بخاطر مشابهت آن با مخفف کلمه (us) بمعنی (ما) مورد توجه فراوان قرار گرفته‌است
مانند: www.caib.us
نوع tv: این نوع Domain با آنکه مخصوص به دامنه ملی یک کشور است ولی بخاطر مشابهت آن با مخفف کلمه (Television) مورد توجه شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای قرار گرفته‌است و برای این منظور استفاده می‌گردد
مانند: www.uctv.tv
سایر انواع Domain: در حقیقت انواع دیگری از Domainها وجود دارند که هنوز به اندازه Domainهای بالا، مقبولیت نیافته‌اند. به طور مثال نوع دیگری از Domain به نام museum. وجود دارد که مخصوص موزه‌ها می‌باشد. و یا نوع aero که مخصوص سایتهای مرتبط با حمل و نقل هوایی و یا Mil که مربوط به سایتهای نظامی است
مانند: www.navy.mil
دامنه‌های تحت دامنه IR : برای ثبت با دامنه‌های زیر باید مجوز یا مدارک رسمی مربوطه به همان نوع فعالیت موجود باشد. مثلا متقاضیان ثبت دامنه co.ir باید دارای شرکت ثبت شده باشند
ac.ir. برای سازمانهای آکادمیک که دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شورای نظارت بر حوزه‌های علمیه، یا شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند.
مانند: www.ams.ac.ir
sch.ir. برای مدارس، موسسات و سایر سازمانهای آکادمیک تحت مجوز وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
مانند: www.tvoccd.sch.ir
net.ir. برای واحدها یا موسساتی که مقررات رسمی آنها دلالت بر ارائه خدمات شبکه دارد، یا در غیر این صورت، قانونا مجاز به ارائه خدمات شبکه هستند.
مانند: www.dpi.net.ir
gov.ir. برای بخشهای اداری و سازمانهای زیرمجموعه قوای مجریه، مقننه و قضاییه جمهوری اسلامی ایران.
مانند: www.ershad.gov.ir
org.ir. برای سازمانهای غیر انتفاعی رسمی و سازمانهای بین المللی که دولت ایران یا یکی از موسسات آن عضو آنهاست.
مانند: www.iid.org.ir
co.ir. برای همه سازمانها و شرکتهای غیر دولتی دیگر.
مانند: www.renault.co.ir
id.ir. برای اشخاص حقیقی که شهروند یا مقیم قانونی جمهوری اسلامی ایران هستند
مانند: www.amir.id.ir
سایر پسوندهای غیر کشوری: .aero Aviation .cat Catalan language and culture .mil US Dept of Defense
پسوندهای ملی
هریک از کشورهای جهان دارای یک یا چند پسوند ملی یا «دامنه سطح‌بالای کد کشوری» هستند که برای سایتهای منصوب به آن کشور استفاده می‌شوند. دامنه سطح‌بالای کد کشور ایران .ir است و کد بین‌المللی . ایران نیز مراحل آزمایشی را می‌گذراند.
تاریخچه پیدایش و گسترش
در ۱۵ مارس ۱۹۸۵، اولین نام دامنه تجاری (.COM) به نام سیمبولیکس بوسیله یک شرکت سیستم‌های رایانه‌ای به نام Symbolics در کمبریج ماساچوست ثبت شد.
در ۱۹۹۲ کمتر از ۱۵۰۰۰ دامنه.COM ثبت شده بود.
در دسامبر ۲۰۰۹ حدود ۱۹۲ میلیون نام دامنه وجود داشت که بخش بزرگی از آنها دامنه پرطرفدار.COM بود. تعداد آنها در ۱۵ مارس ۲۰۱۰ به حدود ۸۴ میلیون رسید که شامل ۱۱٫۹ میلیون وب سایت کسب و کار آنلاین و تجارت الکترونیک , ۴٫۳ میلیون وب سایت تفریحی , ۳٫۱ میلیون وب سایت مرتبط با امور مالی، و ۱٫۸ میلیون وب سایت ورزشی می‌شد.[۱]
ماهانه حدود ۶۶۸ هزار دامنه.COM جدید ثبت میشود.[نیازمند منبع]
ن
------دسترسی به اینترنت
 |
در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند شد. |
دسترسی به اینترنت (به انگلیسی Internet access) با شیوه‌ها و روش‌های مختلفی صورت می پذیرد.
معمولترین روش خانگی برای اتصال به اینترنت، دسترسی با شماره‌گیری و پهن باند و ADSL است. کامپیوترهای خانگی ممکن است از طریق خط تلفن با مودم، DSL یا مودم کابلی به شرکت خدمات اینترنتی (ISP) متصل شود. در یک شرکت یا دانشگاه کامپیوترها به یک شبکه محلی (LAN) در داخل سازمان وصل هستند. این شبکه را می‌توان از طریق یک خط تلفن سریع مثل T۱ یا E۱ به یک فراهم‌کننده خدمات اینترنت (ISP) وصل کرد. ISPها به ISPهای بزرگتر وصل می‌شوند و ISPهای بزرگتر یک ستون فقراتِ (Backbones) فیبر نوری را برای یک کشور یا ناحیه برقرار می‌کنند. ستون‌های فقرات در سراسر دنیا از طریق کابل نوری، کابل زیر دریا یا ماهواره به هم متصل هستند.
مکان‌های عمومی که از اینترنت در آنها استفاده میشود شامل کتابخانه‌ها و کافی نت‌ها هستند. جایی که کامپیوتر متصل به اینترنت قابل دسترس است. همچنین دسترسی به اینترنت از مکان‌هایی مثل سالن‌های فرودگاه‌ها امکان‌پذیر است. مکان‌هایی که باید ایستاده و سریع کار با اینترنت را انجام داد به نامهای گوناگونی معروف هستند مثل کیوسک عمومی اینترنت، پایانه دسترسی عمومی یا تلفن پولی وب .
هم اکنون سامانه وای-فای می‌تواند امکان دسترسی به اینترنت را بصورت بی‌سیم فراهم کند. این سیستم یا Hot spot می‌تواند بصورت رایگان برای همه یا برای ثبت نام کنندگان و یا بصورت اشتراکی باشد. در این سیستم که در پی آن به عنوان مثال کافی‌نت Wi-Fi بوجود می‌آید افراد می‌بایست رایانه‌ای که قابلیت اتصال به شبکه محلی بی‌سیم را دارد را با خود همراه داشته باشند. Hot spot به محدوده مکانی خاصی وابسته نیست و می‌تواند در یک فضای باز و در یک پارک یا منطقه مرکزی شهر قابل دسترس باشد.تلاش برای تشکیل این شبکه‌ها در نهایت به تشکیل مجمع شبکه‌های بی‌سیم منجر شده‌است.
استفاده از رایانه شخصی برتری‌های زیادی نسبت به استفاده از رایانه‌های عمومی دارد.با استفاده از مرورگر شخصی و تنظیمات شخصی آن به‌وسیله یک رایانه شخصی، امکان دریافت و ارسال فایلهای بیشتری وجود دارد که این امکان در رایانه عمومی وجود ندارد. همچنین امکان استفاده از نرم‌افزارهای خاص و فضای بیشتر جهت نگهداری اطلاعات و نامه‌های الکترونیک و فایلها. در رایانه‌های عمومی فضای صندوق پستی الکترونیک و امکان اجرای نرم‌افزارها بسیار محدود است. با توجه به این موارد می‌بینیم که اگر امکان استفاده از رایانه شخصی با سامانه بی‌سیم وجود داشته باشد برتری‌های زیادی به کاربران خواهد داد.
با گذشت زمان و با رواج روز افزون کاربردهای حیاتی اینترنت در جوامع گوناگون تعداد کشورهایی که دسترسی به اینترنت را بصورت مطلوب و با سرعت مناسب در اختیار کاربران قرار می‌دهند هم رو به فزونی و افزایش است.
دسترسی به اینترنت به عنوان یکی از مصادیق حقوق بشر
از طرف سازمان ملل متحد پیشنهاد شده که حق دسترسی به اینترنت به عنوان حق دسترسی به ارتباطات حداقلی و سرویس‌های اطلاع رسانی به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر شناخته شود.[۱] همچنین در سال ۲۰۰۳ در اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی این پیشنهاد دوباره مطرح شد.[۲] [۳]
ماهی جنگجوی سیامی
|
|
در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند شد. |
| ماهی جنگجوی سیامی | |
|---|---|
 |
|
| ماهی نر فایتر آبی-قرمز | |
| طبقه‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرتوبالگان |
| راسته: | سوف‌ماهی‌شکلان |
| تیره: | گورامی |
| سرده: | بتا |
جنگجو سیامی (ماهی بتا و فایتر هم می‌گویند) یکی از رایجترین انواع ماهی‌های آکواریوم آب شیرین است. این ماهی بومی رودخانه مکونگ واقع در جنوب شرق آسیا است و نام بومی آن در تایلندی پلا-کَد یا پلا-کَت (ماهی گزنده) می‌باشد.
این ماهی‌ها در طبیعت در برنج‌زارها و تالاب‌های کم‌عمق و جریان‌های آبی آهسته تکثیر می‌یابند. گر چه زندگی در آبهای کم عمق یکی از شاخصه‌های این ماهی است، ولی یکی از کلیدی‌ترین فاکتورهای نگهداری این ماهی دمای آب است. از این رو این ماهی بومی مناطق گرمسیری می‌باشد. بطور معمول طول عمر ماهی فایتر ۲-۵ سال است که در بعضی از انها تا ۸ سال عمر می‌کنند.معمولا جنس نر در مراکز فروش در سنین ۱۲-۹ ماهگی بفروش می‌رسند. هم چنین جنس نر در آزمایشگاه و اکواریوم شخصی خود تا ۱۰ سال هم عمر میکند.
محتویات |
ویژگی‌های ظاهری
- شکل دم: انواع دم در ماهی جنگجوی سیامی به اشکال زیر می‌باشد: دم نقابی‌شکل، دم تاجی‌شکل، هلال ماه، دم کوتاه با حالت تهاجمی، دو دم
- رنگ: بعضی از جنس‌ها دارای رنگ‌های صورتی کم رنگ با باله‌های قرمز و سبز لجنی است. فایترها در جهان به جواهر شرقی معروف می‌باشند چون رنگ‌های گونه‌های وحشی دارای گستره وسیعی هستند و این رنگ‌ها برای تولید مثل موثر است. جنگجوها در رنگ‌هایی از قبیل: قرمز، نارنجی، سفید و سبز زمردی وجود دارند.
تغذیه
در طبیعت به طور معمول از حشرات و کرمینه آنها تغذیه میکند. هم چنین می‌توانند با غذاهای پولکی، منجمد و نیز خشک شده سازگاری پیدا کنند.میگوی آب شیرین، دافنی، کرم شیشه‌ای، کرم خونی و.. نیز می‌توانند برای آنها مناسب باشند.
تولید مثل
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ماهی جنگجوی سیامی موجود است. |
به طور میانگین در جنگجوهای سیامی جنس نر نسبت به ماده تهاجمی تر است و لی در کشورهای آسیایی به طور معمول ماهیان باله کوتاه تهاجمی تر بوده چون قابلیت مانور بیشتری دارند.
متوسط عمرکمتر از سه سال بوده و هنگامی که زیر یک سال سن دارند در تولید مثل موفق تر می‌باشند. تولید مثل آنها در لانه حبابی و بدون احتیاج به آکواریوم بزرگ صورت می‌پذیرد. درجه سختی آب شیر کاملا برای فایتر مناسب است. جهت از بین بردن کلر آب هم می‌توانید از مواد ضد کلر استفاده کنید هم اینکه مقدار مورد نیاز آب را جوشانده و سپس بگذارید خنک شود تا به دمای اتاق برسد.
--------------------------
--------------------------
سیکلید
| سیکلید | |
|---|---|
 |
|
| فرشته‌ماهی, Pterophyllum scalare |
|
| طبقه‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرتوبالگان |
| راسته: | سوف‌ماهی‌سانان |
| زیرراسته: | Labroidei |
| تیره: | Cichlidae Bonaparte, ۱۸۳۵ |
| زیرخانواده | |
|
Astronotinae |
|
سیکلید‌ها (همچنین: سیکلیده، سیچیلاید) (به انگلیسی: Cichlids) ماهی‌های خانواده‌ی Cichlidae و راسته‌ی سوف‌ماهی‌سانان هستند. سیکلید‌ها همراه با زمردماهیان و شقایق‌ماهیان عضو زیرراسته Labroideiها هستند.[۱] خانواده سیکلید‌ها هم بزرگ و هم متنوع است، دست‌کم ۱۶۵۰ مورد از این ماهی به‌طور علمی ثبت شده است[۲] به طوری که این خانواده یکی از بزرگترین خانواده‌های مهره‌داران است. گونه‌های جدیدی از این ماهی‌ها سالیانه کشف می‌شوند و گونه‌های زیادی از آنها نیز هنوز به‌طور علمی توضیح داده نشده‌اند. تعداد همه گونه‌های سیکلید‌ها هنوز نا‌مشخص است، اما این عدد بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ [۳] تخمین زده شده است. این خانواده از ماهی‌ها معروف‌ترین و محبوب‌ترین ماهی‌های آکواریومی هستند که در تانک‌های خانگی نگهداری می‌شوند.
محتویات
توضیحات
سیکلید‌ها در اندازه‌های گوناگونی وجود دارند؛ از ماهی‌های دو و نیم سانتی‌متری گرفته، مانند ماهی مونث Neolamprologus multifasciatus، تا ماهی‌های یک متری، مانند سیکلا و سیکلید غول پیکر. آنها همچنین اشکال بدن مختلفی دارند، مانند شکل‌های از پهلو فشرده (مثل ماهی دیسکس و فرشته‌ماهی) و اشکال کشیده.[۴] به طور کلی سیکلید‌ها اندازه متوسطی دارند و از لحاظ شکل تخم‌مرغی و از پهلو فشرده هستند و از نظر رفتار، بوم‌شناسی و ریخت‌شناسی به خورشید ماهی آمریکای شمالی شباهت های زیادی دارند.[۵]
خیلی از سیکلید‌ها،از جمله تیلاپیا، ماهیان خوراکی مهمی هستند، خیلی از آن ها نیز ،مانند سیچلا، جهت تفریح صید می شوند و تعداد زیادی از آن ها نیز در آکواریوم ها، مانند فرشته‌ماهی، اسکار و دیسکس، به عنوان ماهی تزئینی نگهداری می شوند.[۴][۶]سیکلید‌ها نسبت به مهره‌داران دیگر، گونه‌های در معرض خطر بیشتری دارند، به‌خصوص سیکلید‌های Haplochromine که در ایران به ماکرو معروف هستند.[۷] سیکلید‌ها قابلیت تطبیق با محیط منحصری دارند که به آنها این امکان را داده است تا به گونه‌هایی نزدیک به هم، اما از نظر مورفولوژی متفاوت، تکامل و تغییر بیابند که به این طریق در دریاچه های بزرگی مانند دریاچه تانگانیکا، دریاچه ویکتوریا، دریاچه مالاوی و دریاچه ادوارد زندگی می کنند.[۸][۹] تنوع آنها در رود‌خانه‌های بزرگ قاره آفریقا، در تحقیقات تکامل گونه‌زایی کمک به سزایی کرده است.[۱۰] تعداد زیادی از سیکلید‌ها در خارج از منطقه زندگی اصلیشان به صورت علمی معرفی شده‌اند، مانند تیلاپیا در جنوب ایالات متحده آمریکا.[۱۱]
کالبد شناسی و ظاهر
سیکلید‌ها یک ویژگی مشترک دارند، تبدیل دندان‌های حلقوی پایینی به یک دندان یک پارچه. مجموعه ای از ماهیچه‌ها به این ماهی‌ها اجازه می‌دهد تا از دندان‌های حلقوی بالا و پایین خود به عنوان فک دوم برای ریز کردن غذا استفاده کنند. به این سبب سیکلید‌ها توانایی خوردن و هضم کردن غذاهای بسیار متنوعی را دارند. برخی می‌پندارند که به همین دلیل است که گونه‌های مختلفی از سیکلید‌ها وجود دارد.[۴] سیکلید‌ها از لحاظ شکل بدن بسیار متفاوت هستند، از بدن‌های از پهلو فشرده شده و لوح مانند مانند دیسکس، تا مثلثی مثل فرشته‌ماهی و بدن‌های کشیده و استوانه‌ای مانند سیکلید پایک. [۱۲]
طبقه بندی
کلندر در سال 1998 هشت زیر‌خانواده‌ی سیکلید‌ها را شناسایی کرد: Astronotinae ،Cichlasomatinae ،Cichlinae ،Etroplinae ،Geophaginae ،Heterochromidinae ،Pseudocrenilabrinae ،Retroculinae[۱۳] نهمین زیرخانواده، Ptychochrominae، توسط اسپارکس و اسمیت شناسایی شد.[۱۴] بر سر سر طبقه‌بندی سیکلید‌ها هنوز بحث است و طبقه‌بندی سرده هنوز نا‌مشخص است.[۱۲] برای مثالی از مشکلات طبقه‌بندی، کلندر[۱۵] سیکلید آفریقایی Heterochromis multidens را از نظر فیلوژنتیک در سرده‌ی سیکلید‌های گرمسیری قرار داد، اما تحقیقات بعدی بر‌عکس این را می‌گفتند.
محدوده و عادت‌ها
سیکلید‌ها بیشترین تعداد گونه ها را نسبت به گروه ماهی‌های دیگر دارند. آنها بیشتر در آفریقا و آمریکای جنوبی پراکنده هستند و تخمین زده شده است که در آفریقا به تنهایی ۱۶۰۰ گونه از این ماهی‌ها را در خود جا داده است.[۱۲] در رودخانه‌ی رودخانه ریوگرانده، واقع در آمریکای مرکزی و مکزیک نیز حدود ۱۲۰ گونه زندگی می‌کنند. ماداگاسکار نیز گونه‌های مشخص خود را، همچون Katria و Oxylapia را دارد. در آسیا، تعداد زیادی سیکلید وجود ندارد، به جز ۹ گونه در اسرائیل، سوریه و لبنان؛ شامل Astatotilapia flaviijosephi ،Oreochromis aureus ،O. niloticus ،Sarotherodon galilaeus ،Tilapia zillii و Tristramella spp، یک گونه در ایران به نام سیکلید ایرانی و سه گونه در هند و سری‌لانکا.[۱۲]
بیشتر سیکلید‌ها در آبهای کم عمق می‌زیستند، البته استثنا‌هایی هم وجود دارند مانند ماهی‌های Alticorpus macrocleithrum وPallidochromis tokolosh که در عمق ۱۵۰ متری یا بیشتر در دریاچه مالاوی،[۱۷][۱۸] و یا ماهی Lamprologus lethops که در عمق ۱۶۰ متری یا بیشتر رود کنگو زندگی می‌کنند.[۱۹]
سیکلید‌های کمی پیدا می‌شوند که در آب های لب‌شور یا آب دریا زندگی کنند. البته ماهی‌هایی هستند که برای دوره‌های کوتاهی به آبهای لب‌شور مهاجرت می‌کنند، مانند سیکلید مایان که خانه‌اش در آبهای شیرین است اما برای تخم‌ریزی به آبهای لب‌شور مهاجرت می‌کنند. سیکلید‌ها عمدتا آب‌هایی با درجه ۲۹ تا ۴۵ درجه سانتیگراد را ترجیح می‌دهند.[۲۰]
بوم شناسی
تغزیه
سیکلید‌ها عمدتا گیاه‌خوار هستند و از گیاهان و جلبک‌ها تغزیه می‌کنند. آنها از بی‌مهرگان و حشرات نیز تغزیه می‌کنند اما نقش مهمی در تغزیه آنها ندارند. برخی سیکلید‌ها نیز پوده‌خوار هستند و از هر نوع مواد آلی تغزیه می‌کنند. سیکلید‌های دیگر گوشت‌خوار هستند که یا اصلا از گیاهان تغزیه نمی‌کنند و یا گیاهان بخش کوچکی از تغزیه آنان را تشکیل می‌دهد. سیکلید‌های گوشت‌خوار از ماهی‌های کوچکتر و یا لارو حشرات تغزیه می‌کنند. سیکلید‌های معدودی نیز از اسفنج‌های دریایی و حلزون‌ها و یا تخم‌های ماهی‌های دیگر تغزیه می‌کنند.
------------------------
--------------------------
درختان مینیاتوری تهیه و پرورش
اهمیت گیاهان زینتی:
در روزگاری که زندگی ماشینی در جوامع شهری هرروزش تکرار مکررات شده است و چشم انداز انسان در محیط زیست ساختمان است و خطوط عمود برهم و ماشین های همیشگی، هرچیز که بتواند زندگی انسان را از این دایره بسته تکرارها بیرون بیاورد، سزاوار توجه است.
تولید و پرورش گیاهان زینتی یکی از راههای نزدیکی انسان با طبیعت، آفرینش هنری و تغییر دلخواه در طبیعت و در نتیجه گریز از یکنواختی است. بنابراین تولید گیاهان زینتی از چند جهت حائز اهمیت است:
۱- در حفظ سلامت روانی انسان موثر است.
۲- واجد ارزش اقتصادی است زیرا زمینه مساعدی برای اشتغال بوده و همچنین منبعی برای تامین ارز می باشد و در صورت موفقیت موجب کسب شهرت در سطح جهانی می گردد.
۳- تولید گیاهان زینتی، میراث ژنتیکی کشور را حفظ می کند، زیرا درصورتیکه توجه لازم برای نگهداری این گیاهان صورت نگیرد، ناگزیر خواهیم شد که به نسلهای آینده بجای نشان دادن گیاهان این مرزوبوم از تصاویر کتابها کمک بگیریم.
تعریف بن سای یا درختان مینیاتوری
این هنر تزئینی در باغبانی، درختچه ها و درختانی را که در طبیعت چندین متر ارتفاع دارند در قالبی کوچکتر با ارتفاعی بین بیست تا هفتاد سانتیمتر عرضه می کند.BON به معنای گلدان و Sai به معنی درخت می باشد. منشا این هنر در آسیا و در کشور ژاپن است. این هنر بنا بر فلسفه بودائیسم معنا و مفهوم خاصی دارد. از آنجاکه در این مکتب، سعادت و خوشبختی انسان در هماهنگی با طبیعت بدست می آید، بنابراین "بن سای" قدمی در این جهت است.
تهیه گیاهان مناسب برای شروع کار:
برای تهیه گیاه مورد نظر به یکی از راههای زیر می توان اقدام کرد:
۱- تهیه آنها از تولید کنندگان درخت و درختچه
۲- گردش در طبیعت و جمع آوری گیاهان مورد نظر
۳- تکثیر با بذر
۴- تکثیر بوسیله قلمه
۵- تکثیر بوسیله خوابانیدن
البته با گردش در طبیعت می توانیم نمونه های زیبایی را پیدا کنیم و محل زیست طبیعی آنها را بهتر بشناسیم در این صورت مساله صرف وقت برای تکثیر نیز مطرح نمی باشد. به هر حال بعد از تهیه نمونه مورد نظر بقیه مراحل را دنبال می کنیم.
شکل دهی درختان مینیاتوری:
درختان مینیاتوری شکل خود را با تیمارهایی که بر روی رشد آنها انجام می دهیم به دست می آورند به این درختان اجازه نمی دهیم بلند شوند ولی باید قوی و ستبر مانند درختانی که در طبیعت دیده می شوند به نظر رسند اما در ابعاد کوچکتر تناسب بین شاخه ها، برگها، گلها و میوه ها رعایت شود و برای این منظور از هرس و قطع قسمتهای ناخواسته و در صورت لزوم سیم پیچی استفاده می کنیم. اولین تصمیمی که باید بگیریم اینست که درخت خود را به چه شکل می خواهیم تربیت کنیم و اگر هم در انتخاب شکلی که می خواهیم گیاه را تربیت کنیم دچار تردید شدیم می توانیم الگوی خود رااز طبیعت بگیریم و در هرحال باید شکل اولیه گیاه و استعداد ذاتی آن را نیز درنظر بگیریم.
انواع شکلها:
غیر رسمی مستقیم:
تنه شکل منحنی به خود گرفته و شاخه ها در جهت خارج منحنی رشد می کنند.
رسمی مستقیم:
شاخه ها در همه جهات بطور یکسان رشد می کنند و یک سوم پایین درخت فاقد شاخه است.
ریشه های نمایان:
ریشه ها قسمت های پایین درخت را تشکیل می دهند مانگروا دارای ریشه های نابجاست که نقش تنفسی دارند.
تنه پیچ خورده:
تنه بدور خود پیچ خورده و به بالا حرکت کرده است.
طاووسی:
تنه ای مستقیم همراه با شاخه هایی که از بالاترین نقطه درخت در جهات مختلف پراکنده می شوند.
این درخت که دارای ریشه هایی هوایی است بانام فارسی چندل و نام علمی mucronuta Rhizophoru، از خانواده Rhizophorauaeمی باشد. دانه های این گیاه بر روی درخت می روید و ریشه می کند و آنگاه نهال مزبور از آن جدا می شود و در باتلاقهای زیر درخت فرو رفته و به رشد خود ادامه می دهد در سالهای ۱۹۱۸- ۱۹۱۴ در سواحل جنوب ایران کاشته شده.
بیدگریان:
شاخه ها حالت آویزان دارند.
مخروطی:
تنه ای باریک و قلمی چون برخی گونه های سرو دارد
چتری:
بسیاری از گیاهان گرمسیری چترهای عظیمی را می سازند که سایه تاج درخت سطح وسیعی از زمین را می پوشانند.
مایل:
مشابه مدل طوفان می باشد با این تفاوت که شاخه ها در تمام جهات می باشند. ریشه های قوی نیز در جهت شیب قرار دارند.
طوفان:
تنه و شاخه ها همگی در یک جهت رشد کرده اند گویی که دائما" در زیر شلاق باد قرار داشته اند.
کروی:
شبکه متراکمی از شاخه ها در قسمت فوقانی درخت تولید یک تاج کروی می کند.
آبشار:
تنه و شاخه ها به سمت پایین متمایل گشته اند نمونه این شکل در طبیعت درختان هستند که از بالای یک صخره آویزان شده اند.
نیمه آبشار:
منظره ای را القا می کند که گیاه بطور افقی در بالای یک پرتگاه رشد نموده. گیاه هم سطح گلدان حرکت می کند و یا اندکی به سمت پایین خم می شود.
توده ای:
چندین تنه از یک ریشه رشد می کند و تشکیل گروه کوچکی از درختان را می دهد.
دو تنه ای:
دو تنه در عرض یکدیگر ازیک ریشه بوجود می آید.
چند درختی:
چندین درخت یک گونه با سن و ارتفاع و قطرهای متفاوت در یک ظرف کم عمق قرار می گیرند.
قایقی:
شاخه ای بطور افقی در روی خاک قرار داده می شود و سپس شاخه های بوجود آمده به سمت بالا تربیت می شوند و مانند درختانی مستقل بنظر می رسند.
درخت با ریشه روی صخره
ریشه های درخت از روی سنگ عبور می نماید و بدرون خاک گلدان می رود.
درخت با ریشه درون صخره:
ریشه درخت درون شکاف یا ترکهای کوچکی داخل سنگ قرار می گیرد.
هرس:
بوسیله هرس شکل کلی درخت مشخص می شود.
۱- شاخه های کوچک را مستقیما" از روی تنه بوسیله یک قیچی بن سای قطع می نماییم.
۲- شاخه های ضخیم را با یک انبردست که بطور مقعر شاخه را از تنه قطع می کند جدا می نماییم. باقیمانده مقعر برروی تنه بسرعت التیام می یابد.
۳- برای شاخه های خیلی ضخیم از اره استفاده می نماییم. اما بطور کلی انبردست هایی که بطور مقعر کار می کنند بدلیل باقی نگذاردن زائده شاخه بر روی تنه خیلی مناسب هستند.
بوسیله هرس می توانیم شبکه مطلوبی از شاخه ها را بوجود آوریم و همچنین شرایطی را بوجود آوریم که درخت از نور و آفتاب بیشتری برخوردار گردد. هنگام هرس باید در نظر داشته باشیم که بنحوی کار را انجام دهیم که شاخه هایی که بعد از هرس بوجود می آیند در جهت خواست ما رشد نمایند.
زمان هرس:
گونه هایی که متعلق به مناطق گرمسیری (tropical) هستند در تمام سال به رشد خود ادامه می دهند بنابراین در هر زمان می توان آنان را هرس نمود برای سایر گونه ها بویژه گیاهان نیمه گرمسیری ( subtropical ) که از بهار تا پاییز به رشدونمو خود ادامه می دهند از این محدوده زمانی برای هرس استفاده می شود البته استثنا نیز وجود دارد و آن نمونه های نیمه گرمسیری هستند که در دوره سرما نیز در درجه حرارت بالا تحت شرایط مصنوعی نگهداری می شوند و به رشد خود ادامه می دهند. برای درختان مینیاتوری گلدار هرس پس از دوره گلدهی صورت می گیرد.
هرس برگ و دلایل آن:
برگها کمتر از شاخه ها هرس می شوند و هربرگی که بیش از اندازه بزرگ شده باشد قطع می گردد زمان هرس برگ از اوایل بهار تا اواخر تابستان می باشد. هرس برگ دارای سه دلیل عمده می باشد:
۱- کاهش تعداد برگهایی که بیش از اندازه بزرگ شده اند و برقراری تعادل بین اندازه برگها و سایر قسمتها
۲- با قطع برگها از جوانه بغل برگها شاخه هایی بوجود می آیند که می توانند شبکه مطلوبی را برای ما فراهم کنند.
۳- خلوت ساختن تاج درخت برای نفوذ نور و هوا.
در هنگام هرس برای اینکه شوک به درخت وارد نشود باید ابتدا برگهای بزرگتر را قطع نمود سپس بعد از یک تا دو هفته بقیه برگها را قطع نمود. بعد از هرس درخت آب کمتری احتیاج دارد بخاطر اینکه تبخیر کمتر صورت می گیرد.
بعنوان یک قاعده کلی به شاخه های جوان اجازه می دهیم ۴ تا۶ برگ یا جفت را دارا شوند سپس آنها را به یک تا سه برگ یا جفت تقلیل می دهیم .
قطور نمودن تنه ها و شاخه ها:
اگر قسمتهای پایین تنه درخت نسبت به تاج درخت بیش از اندازه باریک باشد باید هرگونه هرس شاخه و برگ را در این ناحیه متوقف نمود تا با مواد غذایی بیشتر تنه رشد نماید در مورد سایر شاخه ها نیز این روش قابل اجرا می باشد. اگر شاخه ای نیز بیش از اندازه قطور شده باشد باید همه برگهای آن شاخه را ظرف یک بار یا دوبار در سال قطع نمود و هیچگونه هرس را روی سایر شاخه های باقیمانده نباید انجام داد.
سیم پیچی:
سیم پیچی بعد از هرس مهمترین تکنیک برای شکل دادن به درخت می باشد. سیم پیچی سریعترین راه برای تربیت درخت به شکل دلخواه می باشد زیرا می توانیم شاخه ها و تنه را طولانی در شکل مطلوب نگهداری کنیم تا آنها بتدریج در این قالب انتخاب شده از طرف ما سفت و محکم شوند.
شاخه های جوان معمولا" بسمت نور و بسمت بالا حرکت می کنند با استفاده از سیم پیچی این جهت طبیعی رشد را با دقت زیاد می توانیم اصلاح کنیم. افراد آماتور باید در ابتدا درختانی را انتخاب کنند که احتیاج به کمترین تغییرات داشته باشند سیم پیچی نیاز به تخصص خاصی ندارد فقط کمی صبر و مقداری مهارت می خواهد. تغییرات کوچک در هر زمان ضمن فصل رشد امکان پذیر است.
سیم نباید بداخل شاخه یا تنه نفوذ نماید این امر در گونه هایی که رشد سریع دارند نظیرFicus sppمی تواند طی سه تا چهار هفته رخ دهد بنابراین سیم پیچی را باید نسبتا" بصورت آزاد انجام داد و زیاد آن را محکم نکرد و مرتبا" محل های سیم پیچی شده را مورد بازرسی قرار داد و در صورت ضرورت و ایجاد خسارت حتی قبل از اینکه شکل نهایی بدست آورده شود باید سیم پیچی را باز کرده و سپس مدتی بعد مجددا" سیم پیچی را انجام داد. اگر سیم پیچی ۲تا۳ بار یکی پس از دیگری انجام گیرد ایجاد خسارت نمی نماید ولی خسارت عمده زمانی پدید می آید که سیم جذب درخت شده باشد و ما آن را بیرون بکشیم. اگر علی رغم تمام تدابیر قطعاتی از سیم جذب درخت شد باید قسمتهای آزاد سیم را با یک سیم چین قطع کرده و قسمت جذب شده را به حال خود رها کرد.
سیم پیچی نباید رشد گیاه را محدود سازد فقط یک حالت استثنا وجود دارد و آن زمانی است که شاخه ها را بسمت پایین تربیت می کنیم در این حالت کمی رشد شاخه ها کند می شود.
چطور سیم پیچی را انجام دهیم:
۱- برای تنه به سیم های نسبتا" ضخیم و برای شاخه ها به سیم های نسبتا" نازک از جنس آلومینیوم و یا مس مخصوص احتیاج داریم
۲- اگر بخواهیم تغییر شکلی در تنه ایجاد کنیم یک سر سیم را در دست می گیریم و آن را در زیر ظرف محکم می کنیم سپس از پایین به بالا سیم پیچی را شروع می کنیم.
۳- اگر هدف تنها سیم پیچی یک شاخه باشد باید شاخه مقابل را نیز سیم پیچی کنیم و از آن بعنوان تکیه گاه استفاده نماییم. سیم پیچی از وسط دوشاخه بر روی تنه آغاز می شود.
۴- در مورد تنه یا شاخه ها سیم پیچی باید در جهت رشد صورت گیرد و فاصله حلقه ها را نیز ثابت نگه می داریم سیم پیچی نباید خیلی محکم باشد بلکه یک سیم پیچی معمولی که سفت هم نباشد برای شکل دهی مورد نظر ما کافی است.
۵- باید دقت شود که سیم بر روی برگها پیچیده نشود.
۶- بعد از پایان سیم پیچی شاخه ها را در جهت شکل مورد نظر خم می کنیم.
مهمترین نکات پیرامون سیم پیچی:
سیم پیچی نیاز به تمرین دارد در آغاز کار را با تغییرات جزئی در جهت رشد شروع نمایید. برای این منظور به سیم های آلومینیومی مخصوص بن سای با ضخامت های مختلف و سیم چین احتیاج داریم.
۱- بستن سیم ها باید بطور یکنواخت و در جهت رشد انجام گیرد.
۲- نباید سیم پیچی بیش از اندازه محکم باشد بخصوص در مورد درختان مینیاتوری آپارتمانی که پوست حساسی دارند.
۳- سیم نباید سبب قطع پوست گردد.
بعد از سیم پیچی مدتی طول می کشد تا درخت دوباره شادابی خود را بدست آورد. بدنبال سیم پیچی درخت را از نور مستقیم خورشید دور نگه می داریم و غالبا" نیز باید آن را اسپری نماییم در این زمان از تعویض گلدان پرهیز می نماییم.
انتخاب ظروف مناسب درختان مینیاتوری:
ظروفی که برای درختان مینیاتوری انتخاب می شوند همان اهمیتی را برای درختان دارند که یک قاب مناسب برای یک تابلوی نقاشی دارد. برای انتخاب ظرف باید به اندازه و شکل و رنگ آن توجه نماییم. فروشگاههای درختان مینیاتوری انواع مختلفی از ظروف مناسب را دارند. انواع شیشه ای و غیر شیشه ای، نمونه های بلند، کم عمق و سیخی مانند، گرد، بیضوی و چند ضلعی که همگی در یک چیز مشترک می باشند و آن این است که دارای زهکش بزرگی می باشند که در حفظ سلامتی گیاه نقش بسیار موثری دارد.
برخی اصول تجربی در مورد انتخاب گلدان وجود دارد که پرورش دهندگان درختان مینیاتوری به آن عقیده دارند.این اصل به شرح زیر می باشد:
حداقل عمق گلدان برای گیاه نباید کمتر از ضخامت تنه باشد.
طول گلدان می تواند برابرارتفاع درخت تا یک سوم ارتفاع درخت باشد. اگر گلدان انتخاب شده بیش از اندازه کوچک باشد باعث درهم رفتن و فشردن ریشه ها می شود و گیاه اتکای لازم را نخواهد داشت و اگر بیش از اندازه بزرگ باشد نیز باعث می شود که گیاه در داخل گلدان نما و جلوه لازم را نداشته باشد.
مواد مورد نیاز برای تغذیه گیاهان:
مواد مورد نیاز گیاهان عبارتند از: نیتروژن، فسفر، پتاس، کلسیم، سولفور و عناصر کم مصرف. این مواد یا از کودهای شیمیایی بدست می آید که به سرعت قابل جذب می باشند و یا از کودهای آلی که بتدریج اثر می گذارند و دارای اثر بلند مدت می باشند. باید قبل از کود دادن بخوبی آبیاری نمود.در اغلب موارد اگر کود مصرفی کمتر از مقدار مورد نیاز باشد بهتر ازآن است که در مصرف کود زیاده روی شود.
در چه زمانی مواد غذایی را به گیاه بدهیم:
گونه های مختلف نیازهای متفاوتی دارند که لازم است نیاز گونه های مورد نظر خود را بدانیم ولی بطور کلی گیاهان جوان و گیاهانی که رشد سریع دارند به مواد غذایی بیشتری نسبت به گیاهان مسن و با رشد کند نیاز دارند. گونه های گرمسیری که در تمام سال رشد می کنند در ماههای بهار تا پاییز به مواد غذایی بیشتری احتیاج دارندتا نسبت به ماههای پاییز. و گونه های نیمه گرمسیری را فقط در فصول رشد از بهار تا پاییز تغذیه می نماییم و در دوران رکود از دادن کود پرهیز می کنیم.
در چه زمانی از دادن مواد غذایی به گیاه پرهیز می کنیم:
۱- در دوره گل گیاه و مدتی قبل از آن از کوددهی پرهیز می کنیم زیرا باعث افزایش شاخ و برگ گردیده و از مقدار گلها می کاهد ولی در زمان تشکیل میوه مجددا" تغذیه را شروع می کنیم.
۲- بعد از هرس ریشه و تعویض گلدان ریشه در حال ترمیم خود می باشد بنابراین برای ۴ تا۶ هفته از دادن کود خودداری می کنیم.
۳- در دوره خواب گیاه
۴- ریشه های صدمه دیده قادر به جذب مواد نیستند و کوددهی گیاه در این شرایط مشکل را تشدید می کند.
تعویض گلدان و هرس ریشه:
اگر درخت مینیاتوری ما دائما" در یک خاک نگهداری شود نمی تواند کیفیت خوب خود را همواره حفظ نماید زیرا خاک بتدریج از نظر مواد غذایی فقیر می گردد. PH آن تغییر می کند و نفوذپذیری خود را نسبت به آب و هوا از دست می دهد. بنابراین مهمترین مساله ای که باید در نظر داشته باشیم اینستکه خاک مناسبی برای گیاه تهیه کنیم و همچنین اقدام به هرس ریشه نماییم ودر مرحله بعد به تعویض گلدان اقدام کنیم. لازم است که تعادل مناسبی را بین ریشه و تاج درخت فراهم نمائیم، حدود یک سوم ریشه را هرس می نماییم در همین فرصت اقدام به حذف قطعات مرده ریشه می نماییم با این کار ریشه دوباره از تمام جهات شروع به گسترش می نماید و شبکه تارمانندی را در خاک تشکیل می دهد.
در مورد گلدان می توان همان گلدان قدیمی را برای گیاهان مسن بکار برده مگر اینکه بدلایل هنری بخواهیم اقدام به تعویض آن نمائیم. البته گیاهان جوان و یا سریع هرسال و یا دوسال یکبار به گلدانی که حدود ۲ سانتیمتر از گلدان قبلی بزرگتر باشد نیازدارند، خاک گیاهان سریع الرشد و جوان را باید سالی یکبار تعویض نمود ولی در مورد نمونه های مسن و گیاهانی که از رشد کندی برخوردارند گیاه می تواند ۲ تا۳ سال در همان خاک باقی بماند. اگردر تعویض گلدان و هرس ریشه تاخیر بورزیم ریشه ها متراکم شده و توده ریشه شکل کروی نامطلوبی به خود می گیرد.
زمان تعویض گلدان در آغاز بهار و قبل از آغاز دوره رشد گیاه می باشد. در مورد گونه های گرمسیری که تحت شرایط اتاق در تمام طول سال به رشد خود ادامه می دهند در هر زمان از سال می توانیم به تعویض گلدان اقدام نماییم.
ترکیب خاک:
خاک مناسب برای درختان مینیاتوری را می توان بطور آماده تهیه نمود و یا اینکه خود تهیه نماییم. مخلوط مناسب از ۳۰% رس ۴۰% پیت ( گیاهان آبی مرداب که در زیر آب در حالتی نیمه پوسیده باقی مانده اند) ۱۵ درصد هوموس پوست درختان ( هوموس عبارتست از مواد آلی که بطور ناتمام تجزیه شده) و ۱۵% پومیس ( ماده معدنی که موجب افزایش تهویه و زهکشی می شود) تشکیل شده به این ترکیب، عناصر کم مصرف نیز افزوده می شود. PHآن بین ۵/۶-۵/۵ خواهد بود که برای بسیاری از گیاهان Indoor bonsai مناسب می باشد ولی برای آزاله ها از اسیدیته کافی برخوردار نیست و باید مقداری پیت اسید ی به این مخلوط اضافه نمود.
تعویض گیاهان:
وقتی تصمیم به تعویض گلدان می گیریم ابتدا اجازه می دهیم خاک خشک شود به این ترتیب با یک ضربه به راحتی می توانیم خاک را از ریشه جدا نماییم.
۱- درخت را از گلدان خارج می نماییم
۲- اگر از گلدان جدیدی استفاده می نماییم روی سوراخ زهکش را با یک توری سبک می پوشانیم و برای جلوگیری از لغزیدن آن بر روی زهکش با یک تکه سیم می توانیم آن را در جای خود محکم کنیم.
۳- اگر ظرفی که انتخاب نموده ایم بسیار کم عمق باشد و نتواند درخت را بخوبی نگهداری کند قطعه سیمی را از سوراخ زهکش عبور می دهیم و به وسیله آن سیم درخت را در گلدان محکم می کنیم
۴- اگر از گلدان عمیق استفاده می نماییم لازم است برای پرهیز از حضور بیش از اندازه آب در خاک یک لایه از سنگ ریزه به ارتفاع ۲ سانتیمتر را در ته گلدان فراهم نماییم
۵- سپس از مخلوط خاکی که تهیه نموده ایم در کف گلدان یا بر روی لایه سنگریزه می ریزیم
۶- با دقت زیاد و با یک تکه چوب خاک قدیمی را از ریشه جدا می نماییم
۷- در قدم بعدی ریشه ها را در حدود یک سوم تا نصف هرس می نماییم
۸- درخت خود را طوری در خاک قرار می دهیم که ریشه ها در تمامی جهات پراکنده گردند و با حاشیه ظرف نیز تماس پیدا ننمایند در صورت لزوم نیز ریشه ها را در محل مناسب با استفاده از گیره فلزی تثبیت می کنیم
۹- اگر سیمی را نیز از سوراخ زهکش عبور داده باشیم حالا با آن سیم می توانیم درخت خود را در گلدان در جای خود محکم کنیم
۱۰- با استفاده از یک برس کوچک کمی سطح خاک را به طرف تنه درخت بصورت سربالایی در میآوریم
سپس در مورد شسته نشدن خاک و از دست نرفتن آن در موقع آبیاری و مناسب بودن زهکش برای خروج آب به بررسی می پردازیم. از دادن کود نیز حداقل برای چهار هفته پرهیز می کنیم و آبیاری کمتراز معمولی را نیز انجام می دهیم دلیل این امر این است که ریشه های هرس شده آب و مواد غذایی کمتری را می توانند جذب کنند.
وسایل مورد نیاز برای شروع کار:
۱- مه پاش فلزی یا پلاستیکی برای اسپری نمودن گیاه
۲- یک قیچی بن سای برای قطع شاخه های کوچک و ریشه
۳- یک انبردست از نوعی که بطور مقعر قطع می نماید و برای جدانمودن شاخه های متصل به تنه از آن استفاده می شود در این صورت زخم خیلی زود التیام می یابد
۴- توری پلاستیکی برای قرار دادن روی سوراخ زهکش ته گلدان
۵- سیم مخصوص بن سای در ضخامت های مختلف
۶- یک چنگک یا قلم که در حین تعویض گلدان برای خارج نمودن گیاه از ظرف خود استفاده می کنیم
۷- یک برس کوچک برای تمیز کردن و صاف و آراسته کردن سطح خاک
معرفی گونه های مناسب Indoor Bonsai :
در این قسمت مهمترین و عمومی ترین گیاهان مناسب درختان مینیاتوری معرفی می شوند ولی باید در نظر داشت که از سایر اعضای این خانواده ها نیز می توان استفاده نمود.
درخت انجیر:
در نواحی بومی تا۶ متر رشد می کند و در پاییز نیز خزان می کند درخت مینیاتوری آن یک نمونه زیبا می باشد که میوه نیز می دهد.
مکان: در تابستان در فضای باز در نقطه ای آفتاب گیر و دور از باد نگهداری می شود اینکه کنار پنجره ای که از نور خوبی برخوردار باشد قرار داده می شود. از اواسط پاییز باید دردرجه حرارتی قرار گیرد که به خواب زمستانی رود و درجه حرارت مناسب برای آن از ۸-۵ درجه سانتیگراد می باشد.
آبیاری:
در طول فصل رشد درخت از بهار تا پاییز به آب کافی نیاز دارد ولی در طول دوره خواب آبیاری را بمقدار کم انجام می دهیم و از یجاد رطوبت زیاد در جوار ریشه ها پرهیز می کنیم ولی در عین حال هرگز اجازه نمی دهیم کاملا" خشک شود.
خاک:
ترکیبی از لوم، پیت، شن به نسبت ۱:۱:۱ می باشد.
هرس:
از ۶ تا۹ برگی که بر روی شاخه ها تشکیل شده حدود سه برگ را باقی می گذاریم و بقیه را حذف می نماییم. در طول تابستان برگهایی را که بیش از اندازه رشد نموده اند قطع می نماییم. در حین هرس شیره سفیدرنگی خارج می شود.
سیم پیچی:
در تمام سال هنگامیکه شاخه ها مختصری چوبی شده باشند امکان پذیر است.
تکثیر:
بوسیله قلمه و خوابانیدن هوایی
درختچه انار
: از زمانهای پیش از تاریخ مورد کشت و کار قرار گرفته و بعنوان یک گیاه مقدس مورد ستایش بوده است این درخت بخاطر گلها ومیوه های زیبایش مورد توجه می باشد.
مکان:
تمام سال آن را در داخل ساختمان در مجاور درب پنجره های جنوبی یا غربی در محلی با تهویه خوب می گذارند. یا از اواخر بهار تا اوایل پاییز در فضای باز نگهداری شده و سپس به داخل اتاق برگردانده می شود. اگردر دمای ۸-۶ درجه سانتیگراد نگهداری شود خزان می نماید و اگر در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد قرار داده شود گیاه به رشد خود با آهنگی کند ادامه می دهد.
آبیاری:
در طول تابستان به آب فراوانی احتیاج دارد. در پاییز چنانچه گیاه را در مکانی سرد نگهداری کنیم و درخت خزان نماید به آب خیلی کمی نیاز دارد ولی اگر در مکانی گرم گیاه خود را قرار دهیم باید خاک آن را پیوسته مرطوب نگه داریم.
تغذیه:
از بهار تا پاییز در فصل رشد، گیاه را هر دو هفته یکبار با مواد غذایی بن سای یا کود گیاهان خانگی تغذیه می کنیم.
تعویض گلدان:
هردو سال یکبار در فصل بهار قبل از اینکه شاخه های جدید ظاهر می شوند انجام می گیرد. هرس ریشه نیز در همین زمان اجرا می شود.
خاک:
لوم، پیت و شن به نسبت۱:۱:۱
هرس:
در هر زمان امکان پذیر می باشد، اجازه می دهیم شاخه های جوان دارای شش جفت برگ شوند سپس با عمل هرس ۱تا۲ جفت برگ را باقی می گذاریم. اگر گلها نیز مورد نظر باشند باید از هرس شاخه های جوان بعد از شروع فصل رشد پرهیز کنیم.
سیم پیچی:
در هر زمان از سال بجز در دوران گلدهی می توانیم سیم پیچی را انجام دهیم.
تکثیر:
قلمه و بذر
شاهپسند:
گیاهی همیشه سبز در مناطق نیمه گرمسیری می باشد. این گیاه با گلهایی جذاب تا ارتفاع ۱ تا۲ متر رشد می کند. این درختچه دارای برگهای سبز تیره می باشد. در تابستان گلها در خوشه هایی ظاهر می گردند. رنگ آنها در یک بوته می تواند از صورتی تازرد، نارنجی و قرمز تغییر نماید و گاهی نیز گلها و میوه ها که بصورت بسته هایی از آبی تا سیاه رنگ می باشند در یک زمان بر روی گیاه دیده می شوند.
مکان:
تمام سال را در اتاق در مجاورت پنجره های نورگیر شرقی غربی یا جنوبی می گذرانند. ( در حالت اخیر گیاه باید از تابش شدید حفظ شود) یا از اواخر بهار تا اوایل پاییز در فضای باز و مکانی آفتابگیر که هوا نیز جریان داشته باشد، قرار می دهند. پایین نگهداشتن دما در شب نیز دارای اهمیت است.
آبیاری:
باید از آبی استفاده نمود که حاوی کلسیم بسیار کمی باشد. در طول تابستان به آب فراوان و در زمستان به مقدار کمی احتیاج دارد. اما بهرحال خاک باید همیشه دارای رطوبت باشد.
تغذیه:
از بهار تا پاییز هر دو هفته یکبار با کودهای مایع بن سای یا کودهای گیاهان خانگی تغذیه می شود و در زمستان نیز هر۴ تا۶ هفته یکبار تغذیه می شود.
تعویض گلدان:
هر ۲سال یکبار در فصل بهار همراه با هرس ریشه.
خاک:
لوم، پیت و شن به نسبت ۱:۱:۲
هرس:
هرس را در هر زمان می توان انجام داد. شاخه های جوان را بعد از دوره گلدهی هرس می نماییم و برروی آن یک جفت برگ باقی می گذاریم.
سیم پیچی:
در هر زمان امکان پذیر است ولی این عمل مطلوب نیست و ضرورتی نیز ندارد زیرا شاخه ها خیلی شکننده می باشند.
تکثیر:
بوسیله قلمه یا بذر می باشد.
بونسای یا درخت ریزه‌های ژاپنی (به ژاپنی: 盆栽) هنر پرورش درختان و گیاهانی است که در اندازهٔ کوچک ایجاد می‌شوند.
بونسای ویژگی درختان یا گیاهانی که آنها را در گلدان به صورتی پیرایش می‌کنند که پاکوتاه شوند و در سنین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سالگی در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر ارتفاع داشته باشند.
اصول و پرورش درختان مينياتوري در كتاب «بونساي»
| 6 ارديبهشت 1388 ساعت 12:06 |
«حميده حسيني» ادامه داد: « بونساي از دو لغت ژاپني Bon به معني درخت و Sai به معناي گياه، گرفته شده است و به فرايند نگهداري نامحدود درختان و بوته‌ها در گلدان‌هاي نسبتاً كوچك و تيمار آنها با روش‌هاي مشخص به منظور رساندن آنها به سني معين اطلاق مي‌شود.»
وي با اشاره به نمونه كاركردهاي موفق بونساي در ايران اظهار داشت:«بونساي مجسمه‌اي زنده و ايده‌آل از طبيعيت در مقياس مينياتوري است. اين هنر، درختاني را با عمر بيش از 70 سال با حفظ تمامي ويژگي‌هاي يك درخت كهنسال درون يك گلدان كوچك جاي مي‌دهد و در اين كتاب بر نمونه‌هاي اين ويژگي‌ها اشاره شده است.»
حسيني با بيان اين‌كه اين كتاب براي تمام علاقه‌مندان به علم و هنر بونساي كاربرد خواهد داشت، افزود: «مطالعه و استفاده از منابع كتاب محدود به شرايط سني و افرادي با معلومات ويژه نيست، زيرا در آن اصول و روش‌ها به گونه‌‌اي بيان شده است كه مي‌توان به راحتي ويژگي‌هاي يك درخت بونساي را شناخت و با ساده‌ترين وسايل، درختي مينياتوري تهيه و آن را براي ساليان متوالي نگهداري كرد.»
وي تصريح كرد: « بونساي هم يك سرگرمي در زمينه باغباني زينتي است و هم باعث نزديكي انسان با طبيعت مي‌شود، بعضي از هنرمندان اين هنر، بونساهايي خيلي كوچك كه حتي گاهي كوچك‌تر از كف دست هستند را پرورش مي‌دهند.»
كتاب «اصول و پرورش درختان مينياتوري (بونساي)» در 280 صفحه به همراه تصاوير رنگي، شمارگان 3 هزار نسخه و قيمت 5 هزار تومان از سوي انتشارات دانش‌نگار منتشر شده است.
درختهای میوه
میوه های مناطق معتدل
میوه های مناطق معتدل در تمام جهان روی درختان یا درختچه های چوبی ویا گیاهان بالاروند وجود دارند. این میوه ها در مناطق گرمسیری به اندازه کافی رشد نمی کنند چون هر سال قبل از گل دادن نیاز به یک دوره هوای خنک ( شرایط خنک کننده) دارند. سیب ، گلابی ، گیلاس و آلو به علت سازش پذیری‌اشان ، گسترده ترین کشت و مصرف را در جهان دارا هستند. میوه های زیاد دیگری وجود دارد که بصورت منطقه ای مهم هستند اما ارزش تجاری چندانی ندارند. انواع بسیار زیادی از گیاهان کوچک موجود در این فهرست از بین گیاهان خودرو ( وحشی) جمع آوری شده اند ؛ فقط به این علت که آنها در دوران نوسنگی وجود داشتند.
خانواده روزاسیا هم از نظر تعداد و هم از نظر اهمیت در صدر میوه های مناطق معتدل قرار دارند. میوه هــای شفت دار، هسته دار، خاردار و توت فرنگی از اعضاء خانواده روزاسیا هستند.
میوه های شفت دار :
- سیب و (سیبچه Malus spp.)
- توت گلوگیر ؛ cooking apple هم نامیده می شود(Aronia spp.)
- زالزالک (Crataegus spp. )
- زالزالک وحشی یا ساسکاتون (Amelanchier spp.)
- ازگیل ( Mespilus germanica)
- گلابی ؛ گونه های اروپایی و آسیایی (Pyrus spp.)
- به (Cydonia oblonga and Chaenomeles spp.)
- زبان گنجشک کوهی (Sorbus aucuparia)
- سیب سنجدی ؛ میوه درخت تیس (Sorbus domestica)
میوه های هسته دارشفتهای نوع Prunus:
- زرد آلو
- گیلاس ؛ شیرین ، ترش و انواع وحشی (Prunus avium, P. cerasus و ...)
- آلو ؛ که شامل چندین گونه وحشی و کشاورزی است ؛ و خشک شده آنرا آلو خشک می نامند.
- هلو ؛ و گونه آن شلیل ( prunus persica)
- پیوند گونه های قبلی ، مانند pluot
گیلاس در کاربرد غیرتخصصی به معنی تمامی میوه های کوچک است که کل آنها قابل خوردن و فاقد هسته های آزار دهنده می باشند.میوه های خاردار ، میوه های مرکب رده Rubus برخی از معروف ترین توتهای کاذب هستند:
- توت سیاه ؛ گونه ها و پیوندهای زیادی برای آن وجود دارد مانند تمشک کبود ، بویسن بری و لوگان بری
- تمشک سیاه ؛ گونه های متعدد ( طبقه rubus)
- تمشک شمالی
- توت شراب
توتهای تک برچه ای توسط خانواده ورسک که بسیاری از آنها به ندرت در فراشمالگان دیده می شوند نوع حاکم می باشند :
- توت خرس
- سیاه گیله یا ذغال اخته
- سته آبی
- کران بری Vaccinium
- سنگروی سیاه
- زغال اخته آمریکایی
- ایدا آریزا
سایر توتها ( جدا از ورسک) :
- زرشک
- کشمش بی دانه (Ribes spp.) انواع قرمز ، سیاه و سفید
- میوه اقطی
- انگور فرنگی
- پیچ امین الدوله ؛ توت بعضی از گونه ها ( به نام توت عسلی) خوراکی ، و بقیه سمی می باشند.
- بداغ Ribes spp.
- خار گوزن
- گرگ تیغ .Lycium barbarum, Lycium spp
بعضی از میوه های بومی آسیا که تا قرن بیستم در نواحی دیگر رایج نبودند :
برخی از گیاهان بومی آمریکای شمالی که خیلی کم خورده می شوند :
- توت گاوی Shepherdia argenta که بصورت وحشی در دشتهای کانادا می روید.
- توت گلوگیر . Aronia spp
- انگور آمریکایی : گونه های آمریکای شمالی ( مثلا" Vitis labrusca) و پیوندیهای آمریکایی – اروپایی در محلی که Vitis vinifera در برابر سرما مقاومت ندارد رشد می کنند و بعنوان گیاهان پیوندی مورد استفاده قرار می گیرند.
- ازگیل کانادایی یا زالزالک وحشی که در کانادا کشت می شود Amelanchier spp
- پاپائو یا خربزه درختی (Asimina triloba نباید با Carica papaya که در بعضی گویشهای انگلیسی pawpaw نامیده می شود اشتباه شود).
- خرمالو آمریکایی (Diospyros virginiana)
چند نوع از کاکتوسها میوه های خوراکی دارند که برای برخی از مردم بومی آمریکا غذای سنتی مهمی هستند:
- میوه گلابی شکل گیاه زبان مادر شوهر
- ساگوارو
تعدادی استثنا درباره این تعریف که : میوه های مناطق معتدل بر روی گیاهان چوبی چند ساله رشد می کنند ، عبارتند از :
- خربزه Cucumis melo : طالبی وسایر خربزه های تخم قند و شم
- توت سنا Solanum spp
- هندوانه Citrullus vulgaris
میوه های کاذب از نظر گیاه شناسی به هیچ وجه میوه محسوب نمی شوند اما در آشپزی به شکل میوه کاربرد دارند:
میوه های مدیترانه ای و نیمه حاره ای
میوه های موجود در این طبقه بندی در برابر سرمای شدید مقاوم مقاوم نیستند ( مانند میوه های مناطق معتدل که در بالا به آنها اشاره شد) با این حال در بعضی سرماهای بی موقع مقاومت کرده و احتمالا" شرایط خنک کننده( chilling requirement) متوسطی دارند. جالب ترین میوه ها در این میان انواع بومیمدیترانه ای هستند :
- انجیر . Ficus spp
- انگور ؛ به نامهای کشمش ، انگور بی دانه یا در صورت خشک شده به نام کشمش بی دانه(Vitis)
- انار
- خرما Phoenix dactylifera
- شاه توت
بعضی از میوه های رده مهم مرکبات استوایی بوده و هیچ مقاومتی در برابر سرما ندارند. تمامی گونه های متداول تجاری تا حدی در برابر سرماهای بی موقع مقاوم هستند :
- بالنگ
- گریپ فروت و نوع پیشین آن پوملو ( دارابی)
- لیمو ترشی بالدار
- کوم کوات
- لیمو ترش ترش
- لیمو ترش ترش ( پیوند با اهمیتی از لیمو بالدار و بالنگ)
- ماندارین ، کلمانتین ، تانجلو ( از پیوند نارنگی و گریپ فروت) ، نارنگی و شبیه اینها
- پرتقال که در بین آن گونه های شیرین و ترش وجود دارد.
- میوه آگلی ( پیوندی از پرتقال ، نارنگی و گریپ فروت )
میوه های دیگری از مناطق نیمه حاره ای :
- گواوا Psidium guajava
- لانگن Euphoria longan
- لیچی Litchi chinensis
- میوه گل ساعتی Passiflora edulis و سایر Passiflora spp
- فیجوا Feijoa sellowiana
میوه های استوایـــــــی
میوه های استوایی به هر شکلی روی گیاه می رویند و تنها ویژگی مشترک آنها عدم مقاومت در برابر سرما می باشد.
- آکه Blighia sapida
- آوکادو Avocados
- موز و گونه پرنشاسته آن بارهنگ Musacea spp
- میوه نان Artocarpus altilis
- کامو کامو Myrciaria dubia
- کارامبولا Averrhoa carambola آنرا میوه ستاره هم می نامند.
- سمپداک Artocarpus champeden
- شیرین بر Annona cherimolaچری مویا هم نامیده می شود.
- نارگیل Cocos spp
- زباد Durio zibethinus
- گورانا Paullinia cupana
- درخت نان صحرایی از خانواده توت که نانگکا هم نامیده می شود Artocarpus heterophyllus
- لنگست Lansium domesticum یا لانگ کونگ یا دوکو
- پاپایا Papaya
- ممون سیلو Melicoccus bijugatus به نام کوینپا یا جنیپ هم شناخته می شود.
- انبه Mangifera indica
- منگوستن Garcinia mangostana
- خربزه درختی Carica papaya
- آناناس Ananas comosus
- پوها
- رمبوتان Nephelium lappaceum
- سیب سرخ یا سیب مالی Syzygium aquem
- سالاک یا میوه مار Salacca edulis
- ساپودیل یا چیکو Achras/Manilkara zapota
- میوه ترش درخت ساپادیل Annona muricata
- تمرهندی Tamarindus indica